Johannes Gerritszoon Knijff (ca. 1513 – 1576) was de eerste bisschop van het in 1559 opgerichte bisdom Groningen.

Vroege loopbaan

Knijff was de zoon van de Utrechtse schepenburgemeester Gerrit Knijf en Anna Wasman. Hij volgde onderwijs in Utrecht en aan de Deventer Kapittelschool en voltooide zijn studies als lid van de Orde der Minderbroeders in Leuven. Hij was achtereenvolgens gardiaan en provinciaal van zijn orde.

Bisschop van Groningen

In 1561 werd hij benoemd tot bisschop van het even daarvoor opgerichte bisdom Groningen. Hij werd in Utrecht gewijd tot bisschop en kon pas in 1568 plechtig bezit nemen van de Groningse zetel. Daarmee geldt hij als de eerste bisschop van dat bisdom dat in die dagen samenviel met de provincie Groningen en de landschap Drenthe. Zijn twee directe opvolgers waren in verband met de schermutselingen van de reformatie niet eens in staat hun zetel in bezit te nemen en worden daarom vaak niet meegeteld als bisschoppen van Groningen. Nadien hield het bisdom op te bestaan tot het in 1956 werd heropgericht.

Tegenstand

De oprichting van het bisdom Groningen had plaatsgevonden op last van kardinaal Granvelle, de invloedrijke raadgever van Filips II, die met het oprichten van nieuwe bisdommen de reformatie zocht tegen te gaan. De komst van een nieuwe bisschop naar de stad Groningen stuitte op weerstand, niet alleen van de staten van Groningen, maar ook van de abten van Aduard en Bloemhof en van het bisdom Münster. Pas in 1568 kon Knijff zich, in de schaduw van Alva’s wapenmacht, in zijn bisschopsstad laten zien.

Contrareformatie

Knijff trachtte in Groningen de contrareformatie vleugels te geven, maar slaagde daarin niet. Hij werd zeer tegengewerkt met name vanuit het klooster te Aduard. Ook kwam hij in aanvaring met de Groningse magistratuur. Hij geldt als een voorbeeld van de franciscaner inzet voor de katholieke zaak in de Noordelijke Nederlanden. Van deze inspanningen zouden in 1572 de martelaren van Gorcum het slachtoffer worden. In de dagen van Knijff werden vele franciscaner kloosters geconfisceerd door het staatse gezag. Een zelfde lot trof ook het Minderbroedersklooster in de stad Groningen. Kniff overleed in 1576 aan de gevolgen van de pest.