De heilige maagd en martelares Lucia werd waarschijnlijk tijdens het bewind van de Romeinse keizer Diocletianus (284-305) in Syracuse om het leven gebracht. De legende van haar marteldood bevat zeer weinig historisch feiten. De liturgische gedachtenis van Sint Lucia is op 13 december.

Legende

Lucia was volgens een middeleeuwse legende een gedoopte christen, die door haar moeder aan een heidense man werd uitgehuwelijkt. Het meisje wees hem af omdat ze zich beschouwde als een bruid van Christus. Ze werd voor straf aan een bordeel verkocht. Het lukte echter niet haar daar naartoe te vervoeren. Twintig ossen konden de kar waarop ze was vastgebonden niet van zijn plaats krijgen. Daarna werd ze op de brandstapel gezet, maar het vuur had geen vat op haar. Vervolgens werden haar ogen uitgestoken. Uiteindelijk werd ze met een dolkstoot in haar keel gedood, aldus de legende.

Iconografie

Lucia's naam speelt een grote rol bij haar verering. Lucia is verwant aan het Latijnse lux, dat ‘licht’ betekent. In de iconografie wordt Lucia dan ook vaak afgebeeld als een jonge vrouw die een brandende olielamp of kaars vasthoudt. Soms draagt ze ook een schotel met daarop haar twee uitgestoken ogen. Vaak heeft ze ook een palmtak, het symbool van het christelijk martelaarschap. Er zijn ook afbeeldingen waarop haar hals met een dolk is doorboord.

Patrones der blinden

In de volksdevotie is Lucia de heilige van het licht. Vandaar dat ze de patrones is van de blinden. Ze wordt aangeroepen tegen oogklachten, depressiviteit, keelpijn en bloedingen.

Siracusa

Lucia's marteldood vond waarschijnlijk plaats omstreeks het jaar 303 in Syracuse op Sicilië. Die stad heet nu Siracusa. Daar, om precies te zijn op het eiland Ortigia, worden jaarlijks twee grote openbare feesten voor de stadspatrones gehouden: op de eerste en tweede zondag van mei en tijdens een tiendaagse die op 11 december begint.

Venetië

Het stoffelijk overschot van Lucia zou na haar dood naar Constantinopel zijn gebracht. Tijdens de Vierde Kruistocht (1206) werd het vereerde lichaam naar Venetië verscheept. Haar eerste rustplaats daar was het eiland San Giorgio Maggiore. Sinds 1862 bevindt het lichaam zich in de Chiesa dei Santi Geremia e Lucia.

Zweden

In het protestantse Zweden is Sankta Lucia op 13 december al twee eeuwen een nationale feestdag. Op die dag vertolkt de oudste dochter des huizes de heilige Lucia en draagt zij een groene krans met brandende kaarsen op haar hoofd. Zij brengt het licht naar ieder vertrek van het huis. Lucia heeft bij dit ritueel de betekenis van lichtkoningin. In de donkere adventstijd is zij de voorbode van het Licht van Christus, geboren in de Kerstnacht. Ook in andere Scandinavische landen wordt Sint-Lucia gevierd.