De heilige Ludger (± 743-809) was een Nederlandse missionaris en bisschop die voortbouwde op het werk van Willibrord en Bonifatius.

Zuilen

De heilige Ludger (ook wel Liudger) werd omstreeks 743 in het plaatsje Zuilen (waarschijnlijk), nabij Utrecht geboren. Zijn grootvader was een Friese edelman die naar Luik was gevlucht, waar hij zich later tot het christendom bekeerde. Zijn zoon trouwde met een christin. Uit dit huwelijk werd Ludger geboren.

Utrecht en York

Ludger bezocht de Utrechtse kloosterschool en studeerde daarna vier jaar bij de benedictijnen in het Engelse York waar hij onder het gehoor van de beroemde geleerde Alcuïnus zat. In York werd Ludger ook diaken gewijd.

Voortbouwen

Zijn eerste prediking begon Ludger in de omgeving van Deventer, waar hij later de kerk op het graf van de heilige Lebuïnus herbouwde. Hij werd in 773 of 777 priester gewijd in Utrecht of Keulen en missioneerde een aantal jaren met succes in Friesland en de Groninger Ommelanden. Daar bouwde hij voort op het werk van Bonifatius die in 754 in Dokkum was vermoord. In tegenstelling tot Bonifatius had Ludger het grote voordeel de landstaal te spreken.

Missie en abdijen

Zijn missiewerk werd onderbroken door een opstand van de Saksen in 784, waarop hij zich enkele jaren terugtrok in het benedictijner klooster van Monte Cassino in de Apennijnen. Omstreeks 794 ging hij als missionaris naar Mimigardeford (het latere Münster) waar hij na de overwinning van Karel de Grote op de Saksen in 804 tot bisschop werd gewijd. Na zijn bisschopswijding kon Ludger weer in zijn 'oude' gebied en in Westfalen missioneren. Hij stichtte abdij Monasterium, waaruit later de stad Münster is ontstaan. Ook stichtte hij abdijen in Werden en Helmstedt.

Genezing van Bernlef

Neef Altfridus vertelt in zijn hagiografie (Vita sancti Liudgerii) dat zijn oom Ludger tijdens een van zijn reizen de blinde bard Bernlef ontmoette in Helwerd. Nadat Ludger had geprobeerd de minstreel tot het christendom te bekeren zei deze: “Als uw God zo machtig is, toon mij dan een teken.” De heilige legde zijn handen op de ogen van Bernlef, die daarop weer kon zien.

Overlijden

Ludger stierf in 809. Zijn overblijfselen werden in de crypte van het door hem gestichte klooster in Werden bijgezet. Zijn miskelk met een inscriptie uit 788 wordt tot op de dag van vandaag in de Ludgerbasiliek van Essen bewaard.

Ganzenplaag

In de kunst wordt Ludger voorgesteld als bisschop met een kerk in zijn hand. Aan zijn zijde staan twee ganzen, die herinneren aan een wonderlijke geschiedenis waarin Ludger zijn missiegebied van een ganzenplaag zou hebben verlost.

Gedachtenis

De gedachtenis van Ludger wordt in de bisdommen Utrecht en Groningen-Leeuwarden gehouden op zijn sterfdag, 26 maart. In het bisdom Münster is die dag een hoogfeest en in Essen een feest.