Maleachi is het laatste boek van het Oude Testament.

Profeet

Over Maleachi, de hekkensluiter van de Twaalf Kleine Profeten, weten we nagenoeg niets. Vermoedelijk kennen we zelfs zijn naam niet. In het titelvers staat wel Maleachi (?????????), maar het is niet zeker of dit een eigennaam is. Letterlijk betekent het: 'mijn bode'. De oudste Bijbelvertaling, de Septuaginta, begrijpt het zo en vertaalt het door 'mijn engel'. Deze titel keert terug in 3,1, waar er sprake is van de bode die gezonden wordt om voor de heer de weg te banen. De latere traditie heeft die bode geïdentificeerd met de profeet en zo werd de titel geleidelijk aan begrepen als een eigennaam.



Na de balllingschap

Uit het feit dat Maleachi de Perzische term pecha gebruikt om de landvoogd aan te duiden (1,8), kunnen we afleiden dat hij optrad na de ballingschap, meer bepaald in de Perzische periode (538-333 voor Christus). Verder veronderstellen zijn orakels dat de tempel herbouwd is, dus moet hij na het jaar 515 voor Christus gepredikt hebben.

Gerechtigheid

Net als de vroegere profeten neemt ook Maleachi het op voor de rechtvaardigen en stelt hij God voor als iemand die gerechtigheid brengt. Typisch voor Maleachi is dat hij vooral ijvert voor de zuiverheid van de eredienst. Zo hekelt hij het gedrag van priesters die de voorschriften bij de offers verwaarlozen en van de leken die verzuimen de tienden voor de tempel af te dragen. Verder veroordeelt hij zeer scherp de echtscheiding en de huwelijken met heidense vrouwen, omdat zij de joodse identiteit aantasten.

Profeet en pastor

In het algemeen vertoont de prediking in Maleachi verwantschap met Deuteronomium, zowel wat de terminologie als wat de inhoud betreft. Maleachi is tegelijk profeet en pastor. Hij verzekert zijn volk van Gods trouwe liefde en roept het op om de heer te vrezen en zijn geboden te onderhouden. Want de dag waarop de heer recht zal spreken en tot stand zal brengen nadert. Hij zal zeker komen. Dan zullen de boosdoeners worden uitgeroeid, maar de rechtvaardigen zullen op een heerlijke wijze worden beloond.

Opbouw

Het boek Maleachi bestaat uit zes toespraken in dialoogvorm:

1. De HEER heeft Israël lief en verdedigt het tegen Edom (1,2-5);

2. De HEER vervloekt de priesters die in gebreke blijven (1,6-2,9);

3. Gemengde huwelijken en echtscheidingen zijn verboden (2,10-16);

4. De HEER komt zeker om vonnis te vellen (2,17-3,5);

5. Oproep om de tienden aan de HEER af te dragen (3,6-12);

6. De boosdoeners worden uitgeroeid, de rechtvaardigen beloond (3,13-21).

Het boek heeft twee aanhangsels die later werden toegevoegd:

- Algemene aansporing tot gehoorzaamheid aan de wet van Mozes (3,22);

- Voordat de dag van de heer komt, zal Elia komen; hij zal ouders en kinderen weer tot elkaar brengen (3,23-24). Deze profetie wordt in het Nieuwe Testament in verband gebracht met Johannes de Doper.

Met dank aan de Katholieke Bijbelstichting (KBS) die de 'Inleiding op het boek Maleachi' (Willibrordvertaling van de Bijbel, uitgave 1995) welwillend ter beschikking heeft gesteld voor verwerking in dit lemma.