Een martyrologium is een martelarenboek, waarin steeds de naam, de feestdag, de plaats van herkomst en soms een paar regels over leven en sterven van de martelaar of andere heilige vermeld staan.

Heiligenboek

Op basis van onder andere martelaarsakten en passiones (lijdensverhalen) ontstond binnen de Kerk al vroeg een martelarenboek. In de loop der tijd werden daarin ook heiligen die niet de marteldood waren gestorven, vermeld.

Martyrologium Romanum

In de 16e eeuw stelde kardinaal Cesare Baronio het Martyrologium Romanum samen. Paus Gregorius XIII stelde dit boek in 1584 voor de hele Westerse Kerk verplicht. Historisch gezien waren de levensbeschrijvingen van de heiligen en zaligen in dit boek echter weinig betrouwbaar.

Edities

De laatste editie vóór het Tweede Vaticaans Concilie dateert van 1956. Het concilie besloot het Martyrologium Romanum grondig te herzien. De concilievaders wilden af van de historische en theologische fouten die erin stonden. Na dertig jaar studie verscheen in 2001 de nieuwe editie. Bij de presentatie werd duidelijk gemaakt dat de levensbeschrijvingen gebaseerd waren op historisch onderzoek en niet op legendes. De laatste versie van de 2001-editie dateert van 4 december 2004.

Andere martyrologia

Op de website van de Pauselijke Academie Cultorum Martyrum staan naast het Romeins martyrologium ook andere martyrologia, zoals die van een aantal religieuze ordes. 

Zie verder het uitgebreide artikel Martelaar.