Miswijn is de wijn die wordt gebruikt tijdens de eucharistieviering.

Achtergrond

Het gebruik van miswijn gaat terug op de instelling van de eucharistie door Jezus tijdens het Laatste Avondmaal. Deze instelling is in verschillende evangelies beschreven. In het Matteüs-evangelie staat over de wijn geschreven: Ook nam Hij een beker, sprak het dankgebed uit en gaf hun die met de woorden: 'Drink er allen uit, want dit is mijn bloed van het verbond, dat voor velen wordt vergoten tot vergeving van zonden. Ik zeg jullie: vanaf nu zal Ik niet meer drinken van deze vrucht van de wijnstok, tot de dag waarop Ik met jullie de nieuwe oogst zal drinken in het koninkrijk van mijn Vader.' (Mt. 26: 27-29).



Consecratie

Tijdens de consecratie verandert de miswijn volgens de katholieke leer niet van gedaante maar wel van wezen. Met het uitspreken van het Eucharistisch Gebed veranderen brood en wijn in het Lichaam en het Bloed van Jezus Christus. Deze mysterieuze gebeurtenis wordt transsubstantiatie genoemd. Voor de consecratie wordt aan de kelk met wijn een beetje water toegevoegd, dit om de goddelijke én menselijke natuur van Jezus te benadrukken.

Codex

De eisen waaraan miswijn moet voldoen staan beschreven in de Codex Iuris Canonici, het wetboek van Canoniek Recht. In Can. 924 § 3 staat: Vinum debet esse naturale de genimine vitis et non corruptum ('De wijn moet natuurlijke druivenwijn zijn en niet bedorven'). In de praktijk betekent dit dat miswijn doorgaans een alcoholpercentage heeft van 14%. Mocht er aan de miswijn alcohol worden toegevoegd dan dient deze alcohol ook uit druiven te zijn verkregen. Voor Katholiek Nederland TV legt de Piëmontese wijnboer Roberto Bava uit waaraan miswijn dient te voldoen:

Witte wijn

Tot het einde van de vijftiende eeuw werd voor de miswijn uitsluitend rode wijn gebruikt. Dit ligt, gelet op de theologie van het bloedoffer, ook meer voor de hand. Niettemin stond paus Sixtus IV vanaf 1478 het gebruik van witte wijn toe. Dit hield daarmee verband dat steeds meer witte kelkdoekjes en altaardwalen werden gebruikt en witte wijn nu eenmaal minder vlekt. Tegenwoordig wordt alleen witte wijn gebruikt. Vaak, maar niet altijd, is deze gemaakt van de muskaatdruif waardoor de wijn qua smaak nog het meest doet denken aan dessertwijn.

Rooms-katholieke Vereniging

In Nederland bestaat een Rooms-katholieke Vereniging van Miswijnhandelaren. Deze vereniging, opgericht in 1936, ziet toe op de kwaliteit van de miswijn in Nederland. Katholiek Nederland TV was bij het 75-jarig bestaan van de vereniging: