De naam Portiuncula verwijst naar een locatie in de buurt van de Umbrische stad Assisi. Daar hadden de benedictijnen een kapel, waar Sint Franciscus vaak met zijn medebroeders samenkwam om er te bidden. Deze kapel staat er nog steeds en bevindt zich in de basiliek Santa Maria degli Angeli, die er overheen werd gebouwd.

Franciscus van Assisi verbleef vaak in de bossen op een landgoed, genaamd Portiuncula (Latijn: ‘klein stuk land’), zo’n drie kilometer onder Assisi. Op deze grond dat eigendom was van de Sint-Benedictusabdij van Subasio stond een kapel, die was toegewijd aan Sint-Maria-ter-Engelen en later ook met Portiuncula werd aangeduid.

Geschonken aan St. Franciscus

Het kleine kerkje (chiesetta in het Italiaans) was verwaarloosd en werd door Franciscus gerestaureerd. Hier kwam hij tot het inzicht dat hij voortaan ‘volgens het Evangelie’ moest leven: een bestaan als arme rondtrekkende prediker. In 1210 werd de kapel hem ter beschikking gesteld door de benedictijner abt van Subasio. Franciscus gebruikte de chiesetta om er samen met zijn medebroeders te bidden.

2 augustus

Op 2 augustus 1216 werd het gebouw opnieuw gewijd door bisschop Guido van Assisi, in het bijzijn van vijf andere Umbrische bisschoppen. De 2de augustus werd voortaan de feestdag van Sint-Maria-ter-Engelen in Portiuncula.

Mattenkapittel

Portiuncula (Italiaans: Porziuncola) wordt beschouwd als de bakermat van de franciscaner orde, omdat daar op 30 mei 1221 (Pinksteren) de eerste algemene vergadering van de minderbroeders, het zogenoemde Mattenkapittel, plaatvond.

Kerk eroverheen gebouwd

In 1569 werd over de kapel een grote kerk gebouwd, toegewijd aan Sint-Maria-ter-Engelen (Italiaans: Santa Maria degli Angeli). Deze werd in 1679 voltooid. In 1832 werd de kerk door een aardbeving verwoest en daarna weer opgebouwd.

Basiliek

De Santa Maria degli Angeli werd in 1909 door paus Pius X verheven tot patriarchale basiliek en het Portiuncula-kerkje, dat zich onder de koepel bevindt, tot pauselijke kapel. Officiële Latijnse naam: Sacrosancta Patriarchalis Basilica Sanctae Mariae Angelorum in Portiuncula Ordinis Fratrum Minorum Caput et Mater (‘Hoogheilige Patriarchale Basiliek van de Heilige Maria der Engelen in Portiuncula, Hoofd en Moeder van de Orde der Minderbroeders’).

Kapel verfraaid

In de loop der eeuwen is zowel het interieur als het exterieur van de kapel verfraaid met schilderingen, zoals een fresco uit 1829 van de Duitse schilder Johann Friedrich Overbeck op de façade.

Los Angeles

Op 2 augustus 1769 ontdekte de Spaanse franciscaan Juan Crespi in Californië een rivier, die hij noemde naar de heilige van die dag: Onze Lieve Vrouw Koningin der de Engelen van de Portiuncula (Nuestra Señora de los Angeles de la Porciúncula). In 1781 werd bij deze rivier een dorp gesticht met de naam El Pueblo Nuestra Señora la Reina de los Ángeles del Río de Porciúncula ('Het Dorp Onze Lieve Vrouw de Koningin der Engelen van de Rivier van Portiuncula'), afgekort als El Pueblo de los Ángeles (‘Het Dorp van de Koningin der Engelen’). Uit dit dorp ontwikkelde zich de stad die bekend werd als Los Angeles.