De San Callisto is een aan de heilige paus Calixtus I gewijde kerk in Rome, gelegen in de wijk Trastevere aan het Piazza San Callisto. Het is de titelkerk van de Nederlandse kardinaal Wim Eijk.

Calixtus I

De kerk is volgens de overlevering gebouwd op de fundamenten van het huis waar de heilige paus Calixtus I werd doodgemarteld. Dit huis behoorde toe aan een zekere patriciër genaamd Pontianus, die er de paus gelegenheid bood om er te schuilen voor de christenvervolging. Calixtus zou de bouwheer zijn geweest van de Santa Maria in Trastevere , een van de belangrijkste Mariabasilieken in Rome. Hij zou in 222 de marteldood zijn gestorven waarbij hij uiteindelijk in een waterput de verdrinkingsdood vond. De waterput zelf is nog te zien door een roostervenster vanuit de kapel aan de linkerkant van deze kleine kerk. Calixtus werd als eerste begraven in wat later bekend werd als de 'catacomben van Sint Calixtus', nabij de Via Appia.



Geschiedenis van de kerk

De kerk werd in de achtste eeuw gebouwd op last van paus Gregorius III. De kerk werd in de twaalfde eeuw herbouwd en kreeg in 1610 haar huidige vorm. Verantwoordelijk voor de herbouw in 1610 was de Romeinse architect Orazio Torriani, die daartoe de opdracht kreeg van paus Paulus V, wiens wapen staat afgebeeld op de gevel van het kerkgebouw. De bediening van de kerk werd toevertrouwd aan de Benedictijnen van Montecassino. Tijdens de Napoleontische bezetting van Rome werd het gebouw zwaar beschadigd. Paus Pius IX liet de kerk in 1851 restaureren.

Architectuur

De kerk heeft een een rechthoekig schip en twee zijkapellen. In de rechterkapel ondersteunen twee – aan Gian Lorenzo Bernini toegeschreven – engelen een schilderij van de Romeinse schilder Pier Leone Ghezzi, waarop Sint Maurus Abt wordt afgebeeld. Vanuit de linker kapel kan men de waterput zien waarin de H. Calixtus zou zijn gestorven. Hier ook hangt een kunstwerk van de schilder Avanzino Nucci waarop Calixtus is afgebeeld terwijl hij – met andere heiligen – de H. Maagd Maria vereert.

Het plein

Aan het plein rond de kerk ligt ook het Palazzo San Callisto, een van de gebouwen die – sinds het Lateraans Verdrag uit 1929 – hoewel in Rome liggend, behoren bij het bezit van de Heilige Stoel. In dit kleine paleis zijn onder meer ondergebracht de bureaus van de Pauselijke Raad Justitia et Pax en van Caritas Internationalis.

Titelkerk

De San Callisto is sinds sinds 1517 een titelkerk. In dat jaar werd Francesco Armellini Pantalassi Medici door zijn oom (paus Leo X) verheven tot kardinaal-priester van de San Callisto. Onder de tituli van de San Callisto waren twee pausen: Pius VII en Gregorius XVI.