In het godsdienstonderwijs op Nederlandse katholieke scholen was van 1920 tot 1964 een speciale Schoolkatechismus verplicht. Een katechismus is een boek waarin, ten behoeve van het geloofsonderricht, een overzicht wordt gegeven van de beginselen en voornaamste waarheden van de kerkleer.

Geloofsleer

Het eerste boek waarin, in de vorm van vraag en antwoord, geloofsonderricht voor volwassenen gegeven wordt, dateert uit 1554. Het is van de hand van de Jezuïet Petrus Canisius. Het boek biedt een overzicht van de katholieke geloofsleer. Aan zo'n overzicht was behoefte omdat de Reformatie bij veel katholieken verwarring over de juiste leer had gebracht. De Katechismus van Canisius is eeuwenlang vrijwel onveranderd in gebruik gebleven.

Kind en school

Pas in de 19e eeuw kwamen voor het godsdienstonderwijs aan kinderen speciaal geschreven katechismusteksten in zwang. In 1920 stelden de Nederlandse bisschoppen een zogeheten Schoolkatechismus verplicht voor de godsdienstles op de katholieke lagere school. Hele generaties katholieke kinderen gingen de antwoorden op de vragen van deze Schoolkatechismus uit hun hoofd leren.

Onder vuur

Als instrument voor het godsdienstonderwijs kwam de Schoolkatechismus na de Tweede Wereldoorlog onder vuur te liggen. De zware theologische inhoud en de methode van vraag en antwoord paste, zo bleek, niet langer bij de geloofs- en leefwereld van schoolkinderen.

Nieuwe Katechismus en KKK

In 1964 onthieven de bisschoppen de katholieke lagere scholen van de verplichting tot het gebruik van de Schoolkatechismus in de godsdienstles. Twee jaar later (in 1966) verscheen de Nieuwe Katechismus, bedoeld voor volwassenen. Sinds 1992 is de Katechismus van de Katholieke Kerk (KKK) wereldwijd in gebruik.