Sint-Maarten wordt gevierd op 11 november, de dag waarop de Katholieke Kerk de heilige Martinus van Tours gedenkt. In sommige streken van Europa gaan kinderen 's avonds met lampionnen langs de deuren om snoep te vragen.
Op 11 november, de dag van de kerkelijke gedachtenis van de heilige Martinus van Tours (ca. 316-397), wordt het feest van Sint-Maarten gevierd. Aan deze viering zijn talrijke volksgebruiken verbonden. In vroegere tijden ging op deze dag de vasten voorafgaande aan Kerstmis in.
In Duitstalige streken bestaan nog steeds levende Sint-Maartentradities. Ook in Nederland wordt Sint-Maarten gevierd, zij het dan voornamelijk in Amsterdam en in de noordelijke streken.
De elfde van de elfde maand was in noordse culturen het begin van de Joeltijd. Dat ging gepaard met het overvloedig eten en drinken van tal van lekkernijen, zoals Sint-Maartenshoorntjes (een soort koeken), Sint-Maartenganzen en de Sint-Maartensminne (een drank).
De bekendste Sint-Maartentraditie is de lampionnentocht, waarin kinderen met lichtjes door de straten trekken. Oorspronkelijk zou de tocht naar een groot vuur leiden, het Martinusvuur. Dit gebruik zou teruggaan op een Germaans ritueel. Met dit zogenoemde 'noodvuur' zou men in vroeger tijden de vruchtbaarheid van veld en vee bevorderen. In Limburg en Friesland zijn deze vuren op sommige plaatsen nog steeds gangbaar.
De optocht met licht en vuur door de straten zou eveneens ontleend zijn aan de Germanen, die op deze manier de boze geesten verjoegen en de in kracht afnemende zon ondersteunden.
Sinds de twintigste eeuw gaan kinderen met Sint-Maarten langs de deuren en vragen dan in ruil voor een liedje lekkernijen. Aanvankelijk zou dit vooral een bezigheid van de armen geweest zijn.
In de stad Utrecht wordt Sint-Maarten de laatste jaren weer groots gevierd. De heilige Martinus is immers de patroon van deze stad. Er vindt een parade en een vuurevenement plaats.
Liedjes
Bestaande kinderliedjes:
Sint Maarten, Sint-Maarten
We zingen langs de deuren een lied
Doe open, anders hoor je het niet.
Leg alstublieft wat lekkers klaar,
Dank u wel, mevrouw,
tot volgend jaar!
Sint Martinus Bisschop
Sint Martinus Bisschop
roem van alle landen
Dat we hier met lichtjes lopen,
Is voor ons geen schande.
Hier woont een rijk man
Die ons wel wat geven kan,
Geef me appel of een peer,
Ik kom het hele jaar niet meer.
‘t Is Sint Maarten
‘t Is Sint Maarten
‘t Is Sint Maarten,
Heel leuk feest,
Heel leuk feest,
Wij kloppen bij u aan
en brengen u een lichtje
wij lopen langs de deuren
en zingen nu een liedje
Speciaal voor u!
Speciaal voor u!
(op de wijze van Vader Jacob)
Sinte Maarten, Sinte Maarten
De koeien hebben staarten,
de meisjes hebben rokjes aan
Daar komt Sint Martinus aan