De christelijk-religieuze betekenis van ‘zalig’ houdt verband met het door Christus bewerkte heil.
Etymologie
Het Nederlandse bijvoeglijk naamwoord 'zalig' betekent volgens Etymologisch Woordenboek van het Nederlands (2003-2009): 'intens gelukkig'; 'het eeuwig heil deelachtig'; 'verrukking teweegbrengend'; en 'heerlijk'. Het komt van het Middelnederlandse salich en is afgeleid van het Gotische sels (= 'goed'; 'deugdelijk'). Van het Oudengels sælig (= 'gelukkig'; 'onschuldig') komt het Engelse silly (= 'onnozel').
Latijn en Grieks
Volgens Etymologisch Woordenboek van het Nederlands is 'zalig' mogelijk verwant met het Latijnse woord solari (= 'troosten') en het Griekse hilaros (= 'vriendelijk'; 'vrolijk'). Van Dale's Etymologisch woordenboek (1997) wijst echter op de verwantschap met het Latijnse salvus (= 'behouden') en het Griekse holos (= 'geheel').
Beatus
In de continentaal West-Germaanse talen (Duits: selig; Deens: salig) werd het woord al vroeg gebruikt als vertaling van het christelijk Latijnse woord beatus (= 'gezegend'; 'het eeuwig heil deelachtig'), dat in het klassiek Latijn 'gelukkig' betekent. Beatus is het equivalent van het Griekse makarios.
Zaligsprekingen
Aan het begin van de Bergrede van Jezus (Matteüs-evangelie 5,1-16) staat een aantal malen makarios, vroeger vertaal met 'zalig', maar tegenwoordig met 'gelukkig'. Wel wordt er nog steeds gesproken over de Zaligsprekingen. Daarmee zet Jezus de toon van zijn Evangelie, de komst van het Rijk Gods. Hij prijst de mensen gelukkig die vanuit werelds perspectief juist tot de onfortuinlijken gerekend worden.
Zaligmaker
Een van de Nederlands vertalingen van het Griekse sootèr (= 'redder'), de nieuwtestamentische aanduiding voor Christus, is 'Zaligmaker'. 'Zalig' betekent hier: 'bij God genietend van het eeuwig geluk'. In de reformatorische traditie wordt gesproken van 'zalig worden', dat betekent 'behouden blijven'. Alleen zij blijven behouden - worden gered – die gerechtvaardigd zijn door het Bloed van Christus, de Zaligmaker.
Zaligverklaring
In de Katholieke Kerk kunnen overleden gelovigen zalig worden verklaard. De Latijnse term is hier beatificatio (letterlijk: 'zaligmaking'). Het betreft gedoopte katholieken over wie het hoogste kerkelijk gezag heeft geoordeeld dat zij de christelijke deugden op heldhaftige wijze hebben beoefend of als martelaar voor het geloof gestorven zijn. In de huidige bepalingen staat dat op voorspraak van deze 'eerbiedwaardige dienaren Gods' – martelaren uitgezonderd - een wonder moet hebben plaatsgevonden. Zaligen mogen worden vereerd binnen de grenzen van het diocees of kerkprovincie waaruit ze afkomstig waren en, indien ze religieus waren, in de congregatie of orde waartoe ze behoorden. Sommige zaligen komen in aanmerking voor heiligverklaring. Een heilige is iemand die door de paus is verheven tot voorbeeld voor alle gelovigen en in de Universele Kerk vereerd mag worden.
Bruiloft van het Lam
In de Nederlandse vertaling van het Missale Romanum staat de formule: Zalig zij die genodigd zijn aan de Maaltijd des Heren. Deze wordt uitgesproken kort voor de communie. In het Latijn staat echter niet 'Maaltijd des Heren' maar 'bruiloftmaal van het Lam': beati qui ad cenam Agni vocati sunt. Het beeld van de bruiloft van het Lam is ontleend aan de Apokalyps van Johannes (19,7; 21,9). De zaligen vormen tezamen de Bruid: de gemeenschap van de heiligen. De 'bruiloft' tussen Christus en zijn Bruid is de voltooiing van de Verlossing.
'Meest katholieke woord'
De website van omroep RKK, voorheen www.katholieknederland.nl, hield in 2006 de verkiezing van het meest katholieke woord in de Nederlandse taal. De bezoekers van de site wezen 'zalig' aan als het woord dat het meest de katholieke cultuur en levensbeschouwing typeert. Veel deelnemers koppelden het woord aan de 'roomse' wensgroeten Zalig Kerstfeest, Zalig Nieuwjaar en Zalig Pasen. Anderen brachten 'zalig' in verband met de zaligverklaringen door de paus. Volgens Kees Fens, zaliger gedachtenis, was de associatie van 'zalig' met 'zaligverklaring' helemaal niet typisch voor het traditionele katholicisme in Nederland. "Pas door Johannes Paulus II is de zaligverklaring in zwang geraakt. In mijn jeugd speelden de zaligen nauwelijks een rol. Het waren een beetje de tweederangsheiligen", aldus de Volkskrant-columnist en emeritus hoogleraar in de letterkunde.