In de katholieke kerk is zalving een handeling waarmee gewijde olie in de vorm van een kruisteken wordt aangebracht op een persoon, zaak of plaats, onder het uitspreken van een bepaalde formule. Meestal wordt met zalving een teken van goddelijke volmacht gezet, maar zalving kan ook dienen om leed te verzachten.

Goddelijke volmacht

Zalving komt in veel godsdienstige tradities voor. Bij de Joden van het Oude Testament werd met het ritueel van de zalving een bijzonder symbool gezet voor de goddelijke volmacht die een koning, priester en soms ook een profeet genoot in de uitoefening van zijn ambt.

Bijzondere Gezalfde

Aan de Joden is een bijzondere Gezalfde ofwel Messias beloofd, geroepen om een rijk van Vrede en Gerechtigheid te vestigen. Christenen geloven dat de beloofde Messias daadwerkelijk is verschenen in de persoon van Jezus van Nazaret, ook wel Jezus Christus genoemd.

Jezus

In de christelijke traditie wordt Jezus van Nazaret nu eens de Messias, dan weer de Christus genoemd. Beide woorden betekenen hetzelfde: Gezalfde. Jezus is volgens het Nieuwe Testament door zijn zalving toegerust met goddelijke volmacht om als koning te heersen over het Rijk der Hemelen.

Heilige Geest

Als Jezus in het Nieuwe Testament de 'gezalfde' wordt genoemd, betekent dat niet dat hij met echte olie is gezalfd. De zalving van Jezus is van zuiver geestelijke aard. Jezus, zo zegt men, is niet ritueel door de handen van priesters gezalfd, maar rechtstreeks door de Heilige Geest.

Zalving waarneembaar maken

Alle mensen die geloven dat Jezus de Messias is, delen in Zijn geestelijke zalving. De Kerk maakt deze onzichtbare geestelijke zalving voor aardse ogen waarneembaar. Daarom wordt een katholiek op twee belangrijke momenten van zijn leven met Chrisma gezalfd: vlak na de doop en in het sacrament van het vormsel.

Echte olie

Bij de zalving met echte olie wordt in de Kerk met gewijde olie een Kruisteken op een persoon, zaak of plaats aangebracht en een bepaalde formule uitgesproken. Meestal deelt de zalving goddelijke volmacht mee.

Leed verzachten

Katholieken zetten tekenen van goddelijke volmacht door bijvoorbeeld te zalven bij de sacramenten van het Doopsel, het Vormsel, en de Ambtswijding. Er bestaat in de katholieke kerk daarnaast een belangrijke zalving die niet op het bevestigen van goddelijke volmacht, maar op het verzachten van leed is gericht. Dat is het sacrament van de Ziekenzalving, ook wel Heilig Oliesel genoemd.

Witte Donderdag

In de katholieke Kerk wordt de voor het zalven benodigde olie doorgaans op Witte Donderdag plechtig gewijd, of, in het geval van het Heilig Oliesel, gezegend.