Rome, 22 juni 2025 – Paus Leo XIV heeft opgeroepen tot een cultuur van preventie tegen misbruik van velerlei aard in de katholieke kerk. In een geschreven boodschap, die volgens Vatican News werd voorgelezen aan het einde van het theaterstuk Proyecto Ugaz in het Teatro La Plaza in Lima, verklaarde hij dat het doel moet zijn om “een cultuur van preventie te wortelen in de hele Kerk die geen enkele vorm van misbruik tolereert: noch misbruik van macht of autoriteit, noch misbruik van geweten of spiritualiteit, noch seksueel misbruik”.
Paolo Ugaz
Het stuk was opgedragen aan de journalist Paola Ugaz, die met haar onderzoek bijdroeg aan het onderzoek naar de nu ontbonden Sodalitium Christianae Vitae, een sociëteit van apostolisch leven die in 1997 pauselijke erkenning kreeg.
Samen met haar collega Pedro Salinas startte Ugaz een onderzoek naar vermeende gevallen van seksueel, fysiek en psychologisch misbruik van jonge jongens, gepleegd binnen Sodalitium Christianae Vitae, in 1971 in Peru opgericht door Luis Fernando Figari. Na vijf jaar werk publiceerden de verslaggevers in 2015 hun boek Mitad monjes, mitad soldados (‘Half monniken, half soldaten’). Deze publicatie leidde ertoe dat het Openbaar Ministerie van Peru een onderzoek instelde. Figari werd door het Vaticaan gestraft en ging in ballingschap. In reactie op haar journalistieke werk werd Ugaz het slachtoffer van een desinformatie- en lastercampagne, waaronder digitale aanvallen, doodsbedreigingen en juridische gevechten. De aartsbisschop van Piura, Antonio Eguren Anselmi, diende in 2018 een klacht tegen haar in, maar deze werd het jaar daarop ingetrokken nadat het Vaticaan tussenbeide was gekomen.
Vrije journalistiek
Leo XIV benadrukt in zijn boodschap het belang van onafhankelijk journalistiek werk en waarschuwt: “Waar een journalist het zwijgen wordt opgelegd, wordt de democratische ziel van een land verzwakt.” Hij bedankt allen “die volhardden in deze zaak, zelfs toen ze werden genegeerd, in diskrediet gebracht of zelfs vervolgd”.
In de boodschap erkent de paus uitdrukkelijk de bijdrage van Ugaz en haar collega's: “Uw strijd voor gerechtigheid is ook de strijd van de Kerk.” De Heilige Vader benadrukt in het bijzonder het belang van het journalistieke beroep: “De waarheid behoort niemand toe, maar het is de verantwoordelijkheid van allen om haar te zoeken, te bewaren en te dienen.”
Leo richt zich tot alle mediaprofessionals en schrijft: “Wees niet bang! Door jullie werk kunnen jullie vredestichters, eenmakers en sociale bruggenbouwers worden.” In tijden van institutionele spanningen is de verdediging van vrije, ethische journalistiek “een plicht van iedereen die streeft naar een sterke en participatieve democratie”.
Robert Prevost (de huidige paus) had Ugaz gesteund tijdens zijn periode als bisschop in Peru en had toen al slachtoffers van Sodalitium ontmoet. Hij ontmoette de journalist ook al als paus; dat was op 12 mei, tijdens de audiëntie voor vertegenwoordigers van de media een paar dagen na het conclaaf. Zij overhandigde Leo XIV toen een sjaal gemaakt van alpacawol uit de Andes. Ugaz verdedigde hem tegen de beschuldiging dat hij gevallen van seksueel misbruik in Peru zou hebben verdoezeld.