Brussel, 27 september 2024. Het seksueel misbruik van minderjarigen door geestelijken is volgens paus Franciscus 'een plaag die de Kerk vastberaden en standvastig aanpakt, door te luisteren naar de slachtoffers en hen te begeleiden en door over de hele wereld een uitgebreid preventieprogramma uit te voeren'. Hij zei dit vrijdagochtend in een toespraak tot het Belgische volk.  

Veel Belgen waren benieuwd of Franciscus iets zou zeggen over de crisis rond seksueel misbruik die als een wolk over zijn bezoek aan hun land hangt. Franciscus week van de oorspronkelijke tekst van zijn toespraak af om te benadrukken dat de Kerk zich moet schamen en vergeving moet vragen, maar ook alles op alles moet zetten om ervoor te zorgen dat het misbruik niet meer kan plaatsvinden. Redeneringen dat misbruik ook in het gezin en de sport voorkomt, vindt de paus misplaatst. 'Een enkel geval van misbruik is voldoende om zich te schamen.'

Koning Filip: 'Er werd kinderen vreselijk leed aangedaan'

Franciscus deed zijn uitspraken tijdens een bezoek aan het Kasteel van Laken, de residentie van koning Filip en koningin Mathilde en hun gezin. De paus sprak eerst apart met koning Filip en demissionair premier Alexander De Croo. Daarna werd hij verwelkomd door zo'n 300 vertegenwoordigers van burgerlijke organisaties, politiek en kerk.  

Koning Filip heette de paus nogmaals welkom en prees zijn inzet voor rechtvaardigheid en klimaat. Ook de Belgische koning sprak over het seksueel misbruik in de kerk. Volgens hem heeft het veel te lang geduurd voordat de noodkreten van slachtoffers van seksueel misbruik in de kerk gehoord en erkend werden. 

'Er werd kinderen vreselijk leed aangedaan, dat ze voor de rest van hun leven meedragen', zei hij. 'Het duurde veel te lang voordat er naar manieren werd gekeken om het onherstelbare te herstellen', aldus Filip. De koning erkende wel de inspanningen van de Belgische rooms-katholieke kerk in dat opzicht, 'inspanningen die vastberaden en onverbiddelijk moeten worden voortgezet'.

Demissionair premier De Croo kritisch over aanpak misbruik 

Premier De Croo benadrukte in zijn toespraak tot de paus dat de Belgische maatschappij erg veranderd is sinds paus Johannes Paulus II het land in 1995 bezocht. Ook De Croo benoemde de wonden die seksueel misbruik en gedwongen adopties hebben geslagen en hoe die wonden het vertrouwen in de kerk hebben ondermijnd. 'Vandaag volstaan daarom niet alleen woorden, er moeten ook concrete stappen worden gezet. Menselijke waardigheid dient voorop te staan, niet de belangen van het instituut', zei de premier.  

Daarna kwam de paus aan het woord in zijn toespraak ‘tot de natie’. Hierin ging hij dus in op het misbruik, maar stond hij ook stil bij de in zijn ogen historische rol van België in de recente Europese geschiedenis. Het land is volgens Franciscus 'meer dan ooit belangrijk voor het geheugen van het Europese continent'.  Want 'harmonie en vrede zijn geen verworvenheden voor eens en voor altijd, maar eerder een voortdurende opgave en taak die gecultiveerd en onderhouden moet worden met volharding en geduld'.