Rome, 2 april 2024 – Paus Franciscus spreekt in een nieuw interviewboek over een samenzwering in de Romeinse Curie. In de Spaanstalige publicatie El sucesor (‘De opvolger’), dat morgen in Barcelona verschijnt, vertelt Franciscus over de geheime documenten die zijn voorganger Benedictus XVI hem op 23 maart 2013 in Castel Gandolfo overhandigde. Het zwartboek werd destijds in opdracht van Benedictus samengesteld door de kardinalen Julián Herranz Casado, Jozef Tomko en Salvatore de Giorgi.
Volgens Franciscus is er destijds een samenzwering aan het licht gekomen, waarbij vooral mannen “van de tweede rij” betrokken waren. Het complot was onder andere gericht tegen Pietro Parolin. De samenzweerders wilden voorkomen dat deze Italiaanse kerkdiplomaat de nieuwe staatssecretaris van de Heilige Stoel zou worden in plaats van kardinaal Tarcisio Bertone. Parolin bekleedt dit ambt sinds oktober 2013 en werd in februari 2014 verheven tot kardinaal.
Paus Benedictus XVI had al een aantal van de samenzweerders overgeplaatst en had zijn opvolger aanbevolen nog meer benoemingen te doen om deze reden. Hij deed dit na enige vertraging. Franciscus vermeldt de namen en functies van de betrokkenen niet in het boek.
El sucesor, waarin Franciscus vertelt over zijn relatie met zijn voorganger Benedictus XVI, is ontstaan uit gesprekken tussen hem en de journalist Javier Martínez-Brocal. Volgens de uitgever bestaat de inhoud van het werk uit zowel woordelijke als bewerkte passages.
In het interviewboek ontkent Franciscus ook dat hij na het overlijden van Benedictus XVI op 31 december 2022 zijn eigen koers in het kerkelijk beleid heeft gewijzigd. “Ik heb [het pontificaat] daarna op dezelfde manier voortgezet. En heb aan hem [Benedictus XVI] herinnerd”, aldus de Argentijnse paus.
Verdedigd door Benedictus
Franciscus legt verder uit dat zijn voorganger hem vaak had aangesproken in de eerste jaren van hun leven samen, maar dat Benedictus zich er nooit mee had bemoeid en hem volledige vrijheid had gegeven in zijn beslissingen. Slechts één keer heeft hij hem gezegd dat hij een beslissing niet begreep. Hij legde het hem dan uit. Zijn voorganger heeft nooit zijn steun ingetrokken, zelfs als er “misschien iets was waar hij het niet mee eens was – maar dat heeft hij nooit gezegd”.
Volgens Franciscus verdedigde zijn hem ook tegen conservatieve criticasters over de kwestie van geregistreerde homopartnerschappen. In het boek beschrijft de huidige hoe enkele conservatieve kardinalen bij zijn voorganger hun beklag deden wegens vermeende ketterse uitspraken. Maar Benedictus zou hem hebben verdedig.
Het ging erom dat paus Franciscus voorstander was van het model van officieel geregistreerde partnerschappen voor paren van hetzelfde geslacht. Hoewel hij het sacrament van het huwelijk voor de betrokkenen had afgewezen, vond hij de wettelijke instelling van het partnerschap, dat hun bescherming en zekerheid biedt, een goede zaak.
Toen enkele conservatieve kardinalen Benedictus vervolgens de nieuwe paus van ketterij beschuldigden, verklaarde zijn voorganger: “Dit is geen ketterij.” Franciscus vervolgt: “En hoe hij me verdedigde! Daardoor begreep ik dat er mensen waren die (...) zelfs de kleinste kans wilden benutten om mij te schaden. En hij verdedigde me altijd.”
Gänswein
In El sucesor uit de paus ook harde kritiek op de omstandigheden rond de publicatie van de memoires van Benedictus’ secretaris, aartsbisschop Georg Gänswein. Het boek, dat oorspronkelijk begin januari 2023 in Italië werd gepubliceerd met de titel ‘Niets dan de waarheid’, maakte wereldwijd veel reacties los. Franciscus zegt nu dat het hem veel pijn deed dat “op de dag van de uitvaart een boek werd gepubliceerd dat de onwaarheid vertelde. Dat is erg triest”. De timing toonde een “gebrek aan fatsoen en menselijkheid”.
In El sucesor zegt Franciscus dat er in 2020 al spanningen waren geweest tussen hem en Gänswein over een ander boek. Vanwege de rol van Gänswein bij de publicatie van het boek van kardinaal Robert Sarah, dat hij beschouwde als inmenging in zijn pontificaat, had hij zich toen genoodzaakt gevoeld om Gänswein te vragen zijn functie als prefect van het Pontificaal Huis vrijwillig neer te leggen. Vanaf dat moment trad Gänswein alleen nog op als persoonlijk secretaris van de afgetreden paus.
Conclaaf
Paus Franciscus zegt verder dat hij geen fundamentele veranderingen plant in de huidige normen voor de verkiezing van zijn opvolger. Sommige media hadden gespeculeerd over veranderingen. “Ik heb niets veranderd omdat de zaak mij van secundair belang lijkt. Het mechanisme heeft heel goed gewerkt in de twee conclaven waaraan ik heb deelgenomen. (...) Misschien zou het zinvol zijn om een paar dingen te veranderen. Maar ze lijken me niet urgent en ik hoef me er voorlopig niet aan te wijden.”
