Rome, 13 oktober 2023 – Vandaag is in Vaticaanstad tijdens de Zestiende Gewone Algemene Assemblee van de Bisschoppensynode de bespreking van controversiële onderwerpen begonnen, waaronder de rol van de vrouw in de kerk.
Relator-generaal (inhoudelijke coördinator van de synode) kardinaal Jean-Claude Hollerich leidde vanochtend de zogenoemde werkmodule ‘Gedeelde verantwoordelijkheid in de missie’ in die de komende dagen gevolgd wordt. De aartsbisschop van Luxemburg adviseerde de synodedeelnemers om de thematiek prudent te behandelen.
De onderwerpen liggen iedereen na aan het hart en iedereen heeft er een standpunt over, zei de jezuïet Hollerich tot de aanwezigen in grote audiëntieaula die thans dienst als synodezaal. Daarom moet iedereen zich ervan bewust zijn dat er in discussies hierover partijdigheid kan ontstaan, aldus de kardinaal. Hij voegde eraan toe dat het ieder geval buiten kijf staat dat gedoopte vrouwen volwaardige leden van de kerk zijn.
De thematiek omtrent vrouwen is controversieel omdat volgens het kerkelijk recht alleen mannen een sacramentele ambtswijding kunnen ontvangen. Onder veel katholieken in het Westen wordt dat beschouwd als discriminatie. Paus Johannes Paulus II verklaarde echter dat de kerk niet bij machte is om het priesterschap voor vrouwen open te stellen. Paus Franciscus heeft zijn Poolse voorganger tot nu toe altijd gevolgd. Wel gaf hij een aantal jaren geleden opdracht aan een studiecommissie om te laten onderzoeken of vrouwen tot diaken gewijd kunnen worden. Die kwestie is tot op heden onbeslist gebleven; wellicht dat de synode daar verandering in gaat brengen.
Voor het eerst nemen vrouwen als stemgerechtigden deel aan een assemblee van de bisschoppensynode. Van de ongeveer 360 leden zijn er 54 van het vrouwelijk geslacht. Stemgerechtigd in dezen betekent het recht hebben om te stemmen over welke teksten er in het synodaal slotdocument worden opgenomen.
‘Bedreigd of verrijkt?’
Kardinaal Hollerich stelde de vraag hoe vrouwen zich een integraal deel van de kerk kunnen voelen. “Hebben wij, de mannen, wel oog voor de diversiteit en rijkdom van de charismatische gaven die de Heilige Geest aan vrouwen heeft gegeven? Of hangt ons handelen vaak af van onze vooropleiding, onze familiale opvoeding en ervaring, of van de vooroordelen en stereotypen van onze cultuur?” vroeg de relator-generaal zich af. Hij vervolgde: “Voelen wij ons verrijkt of bedreigd als we onze gemeenschappelijke missie delen en als vrouwen de verantwoordelijkheid delen voor de missie van de kerk op basis van de genade van ons gemeenschappelijk doopsel?”
Hollerich was ook duidelijk over de kwesties van medezeggenschap van leken en hoe bisschoppen omgaan met hun plaats in de kerkelijke hiërarchie. Gewijde ambtsdragers zouden moeten nadenken over de vraag of zij werkelijk bereid zijn andere, niet-gewijde katholieken te aanvaarden. Alle gedoopten, zonder uitzondering, hebben het recht om deel te nemen. Hollerich adviseerde de bisschoppen om terughoudendheid en gevoeligheid te tonen ten opzichte van andere gelovigen.
De deelnemers moeten van Hollerich rustig met deze kwesties omgaan en zichzelf niet onder druk laten zetten. Niet alle aspecten van deze kwesties hoeven volgens hem te worden behandeld of zelfs overhaaste antwoorden te worden gegeven. Er zou, aldus de Luxemburger, genoeg tijd zijn om deze kwesties uit te diepen om tot een conclusie te komen tijdens de tweede ronde van deze synodeassemblee in oktober 2024. Dan zullen dezelfde deelnemers opnieuw bijeenkomen voor ongeveer vier weken overleg in het Vaticaan.
De duivel aan het werk
Voorafgaande aan de vergadering van vandaag namen de synodeleden deel aan een gemeenschappelijke mis in de Sint-Pietersbasiliek. Hoofdcelebrant was de Congolese kardinaal Fridolin Ambongo Besungu. Deze kapucijn, die aartsbisschop van Kinshasa is, waarschuwde in zijn homilie voor de duivel die in de kerk verdeeldheid aan het zaaien is.
“Als we de moed hebben om naar onze huidige realiteit als Kerk te kijken, zal het niet moeilijk zijn om te zien hoe de Boze aan het werk is en onze manier van zijn en handelen beïnvloedt. De Boze wil ons verdeeld zien; hij zou zelfs sommigen van ons voor zijn zaak kunnen gebruiken”, zei de kardinaal, die zijn medesynodeleden aanmoedigde tegen de duivel te vechten met de “de wapens van de synodaliteit”.
Ambongo’s preek was gebaseerd op de evangelielezing van de mis van vandaag (Lucas 11, 15-26), waarin Jezus uitlegt waarom en door welke kracht Hij demonen uitdrijft.
