Loes (88) en Monique (74) houden al een halve eeuw zielsveel van elkaar. Maar sinds de dementie van Monique en de spierziekte van Loes zijn ze meer dan ooit afhankelijk van de ander. In de 2Doc: Voorgoed samen zie je hoe zij gezamenlijk uit het leven besluiten te stappen.
In de documentaire 2Doc: Voorgoed samen volgen we Loes en Monique. De twee zijn stellig in hun overtuiging om samen het leven te beëindigen. 'We hebben een prachtig leven gehad, we laten geen kinderen achter, we gaan niet zitten wachten tot de aftakeling toeslaat en het leven ellendig wordt.'
Onhandig en afhankelijk
De twee zijn door de jaren heen volledig op elkaar ingespeeld en vullen elkaar aan. Loes is zwak ter been en wordt letterlijk ondersteund door Monique. Loes helpt Monique op haar beurt met het onthouden van alledaagse bezigheden zoals het aanzetten van de cd-speler. Loes vertelt: ‘Zonder Monique heb ik het idee dat ik niets ben. Ik ben volledig afhankelijk van haar. Andersom is dat ook zo. Monique: ‘Ik weet niks meer, ik kan niks meer. Ik word een onhandig typje.’
Voltooid leven
De huisarts van Monique en Loes kent het stel al lang. Sinds 2012 bezoeken ze bij haar geregeld het spreekuur en zijn ze al grotendeels afhankelijk van elkaar. Op een gegeven moment vertellen zij de huisarts dat als de tijd rijp is, zij samen willen sterven. Loes: ‘Veel mensen blijven alleen over als bij de partner euthanasie is uitgevoerd. Die moeten er dan iets van zien te maken. Maar dat heeft voor mij geen enkele zin. Monique is voor mij zo verschrikkelijk belangrijk. Zij is mijn leven.’
'Zonder Monique heeft het leven voor mij geen enkele zin'
De huisarts wijst het verzoek voor een gezamenlijke euthanasie in eerste instantie af. Zij verwijst hen door naar het Expertisecentrum euthanasie. De euthanasiewens van Monique en Loes valt binnen de grenzen van de huidige euthanasiewet, maar bevindt zich op de rand van voltooid leven. ‘We gaan precies gelijk en liggen naast elkaar. We zien het helemaal voor ons. Wat is nou mooier dan dit we samen mogen meemaken’, vertelt Monique.
Klaar voor de dood
Loes en Monique voelen zich niet schuldig om hun besluit samen uit het leven te stappen. Monique: ‘De meeste gezinnen hebben kinderen, maar dat hebben wij niet. We hebben een prachtig leven gehad, we gaan niet zitten wachten tot de aftakeling toeslaat en het leven ellendig wordt. We zijn er klaar voor en we zijn er klaar mee. Mijn vader was hartstikke dement en dat was echt verschrikkelijk. Ik wil dat niet meemaken. Het is afschuwelijk, ook voor je partner.’
'We zijn er klaar voor en we zijn er klaar mee'
Afscheid nemen
Als het einde nadert, komen vrienden en familie voor het laatst op bezoek in de boerderij die altijd gastvrij voor hen openstond. Maar het afscheid valt zwaar, want hoe praat je nuchter over de dood als mensen lachen, herinneringen ophalen en genieten van een stuk taart? ‘Het leven is nou eenmaal eindig en dat is voor iedereen zo. We hebben het idee dat de lieve mensen om ons heen het er zwaarder mee hebben. Ze vinden het verschrikkelijk moeilijk’, vertelt Loes.
Uitstellen
Kan het leven voltooid zijn als je nog geniet van de zon, de wuivende takken aan de bomen, en van de geliefde die naast je zit? Zou je de dood niet nog één dagje uitstellen, één weekje, een maand of nog een seizoen? Over het proces naar euthanasie toe zijn de twee vrouwen positief. In een van de laatste gesprekken met hun huisarts vertelt Monique: ‘Het is heel mooi gegaan. Alles werd ons goed uitgelegd. Maar denk niet dat we het ergens niet ook idioot vinden.’
Loes vervolgt: ‘Verzetten kan altijd. Als we een jaar later willen, kan dat.’ De feestmaand staat voor de deur, en dat zien de twee niet meer zitten. Monique: ‘We willen ook graag dat mensen om ons heen hun leven weer kunnen oppakken. We gaan ervoor.’
In 2019 sterven Loes en Monique samen, hand in hand.
