‘Een president is geen icoon’, zei Volodymyr Zelenksky, toen hij in 2019 de verkiezingen won en president van Oekraïne werd. Toch is dat precies wat hij geworden is tijdens de oorlog die Rusland tegen zijn land voert. Een icoon van moed en onverzettelijkheid. Hij is doelwit nummer één, maar blijft op zijn post en stuurt elke dag videoboodschappen de wereld in om te laten zien dat hij niet buigt voor de Russen. Wie is deze man, die de ene historische toespraak na de andere houdt om steun te krijgen in de strijd tegen de Russen? In de week dat Zelensky ons parlement toespreekt, spreken in KRO-NCRV Kruispunt betrokkenen en deskundigen over de drijfveren van deze eerste ‘online’-leider’ in oorlogstijd.
Met zijn robuuste optreden stijgt Zelensky (44) boven zichzelf uit. Hij staat onder enorme druk, terwijl hij zijn land door de oorlog met Rusland probeert te loodsen.
De winnaar van de presidentsverkiezingen in het voorjaar van 2019 had geen politieke ervaring. Hij had alleen een president gespeeld in de populaire satirische tv-serie Dienaar van het volk, waarin Zelensky als geschiedenisleraar tekeergaat tegen corruptie en min of meer per ongeluk de leider van het land wordt. Inmiddels heeft de werkelijkheid de fictie ingehaald.
De Oekraïense Valentyna is met haar Nederlandse man en baby-tweeling onlangs naar Nederland gevlucht. Ze was net als veel landgenoten sceptisch over Zelensky als president: “We hadden geen clown nodig, maar een sterke leider. Maar nu is iedereen pro-Zelensky. Hij is een baken van hoop. Door zijn kracht kunnen wij ook sterk zijn en kunnen we het volhouden. Als hij opgeeft dan doen wij dat ook. Dan stort alles in.”
Als hij opgeeft dan doen wij dat ook
De Oekraïense ouders van actrice Victoria Koblenko keken vroeger al naar programma’s waar Zelensky in optrad. Het hele land zat voor de buis als hij op tv was. Victoria werd later zelf ook fan van de acteur en herkent in zijn huidige video-toespraken zijn retorisch talent. “Voor een grap is timing nodig, die heeft hij. Hij maakt als acteur ook goed gebruik van zijn stem. Hij heeft een getrainde buikstem. Dat klinkt geaard en straalt vertrouwen uit. De vorige presidenten hadden dat niet. Hij wint daarmee aan geloofwaardigheid.’’
Dat zijn regering door de Russische president Vladimir Poetin neonazistisch wordt genoemd, is gezien Zelensky's Joodse achtergrond extra wrang. Allebei zijn ouders zijn van Joodse afkomst en meerdere familieleden kwamen om tijdens de Holocaust. Bart Wallet is hoogleraar Joodse Studies aan de Universiteit van Amsterdam en volgt Zelensky met interesse. “Zelensky is een voorbeeld van een jonge Joodse generatie uit de post-Sovjet-periode. Hij schaamt zich niet voor zijn geloof. Hij heeft het aanvaard en omarmd, maar loopt er zeker niet mee te koop. Wellicht ook verstandig. Want hij is president van alle Oekraïners. En moet het hele volk vertegenwoordigen. In de huidige oorlog treedt Zelensky meer naar buiten met zijn geloof. Zo riep hij alle Joden ter wereld op zijn land te steunen.”
In de huidige oorlog treedt Zelensky meer naar buiten met zijn geloof
In de uitzending van KRO-NCRV Kruispunt laat ook journalist Steven Derix zijn licht schijnen over Zelensky. Derix was tot 2020 NRC-correspondent voor Rusland, Oekraïne en Wit-Rusland en woonde 6 jaar in Moskou. Hij werkt op dit moment aan de biografie ‘Zelensky. De president en zijn land’.
Zet het in je agenda!
Kruispunt: De andere kant van Volodymyr Zelensky, zondag 3 april om 17.45 uur bij KRO-NCRV op NPO 2.
