Regie nemen over je eigen sterfdag. Joost Stolker (60) deed dat. In de serie Leven tot het laatst vertelt hij openhartig over zijn ziekte. Joost vindt troost in de inzichten die hij gedurende de weg naar zijn afscheid op doet. In de serie zegt hij: ‘Het is goed om weer plaats voor anderen te maken. Dat klinkt misschien luchtig, maar uiteindelijk zijn we allemaal aan de beurt.’
Zware chemobehandelingen
Het is februari 2025 als we kennis maken met Joost. Het is dan drie jaar geleden dat hij de diagnose uitgezaaide longkanker krijgt. Hierdoor komt hij meteen in de palliatieve fase terecht. Palliatief houdt in dat iemand niet meer beter wordt.
Joost is ongeneeslijk ziek en omdat zijn lichaam de zware chemobehandelingen niet meer verdraagt kiest hij zelf voor zijn einde. In de serie oogt Joost niet als een zieke man. Hij vertelt dan ook aan presentator Anita Witzier dat hij flink zijn best doet om goed voor de dag te komen. Maar Joosts partner Willem ziet vaak een andere man die in de nacht tientallen keren zijn bed uit moet omdat hij zo beroerd is.
Een voorgevoel
Al voor de diagnose denkt Joost dat er iets aan de hand is. Hij voelt zich namelijk al een tijd niet goed. Joost vertelt in Leven tot het laatst aan Anita: ‘Maar er zijn altijd redenen om je niet goed te voelen. Uiteindelijk ging ik naar de huisarts die een foto liet maken. Daarop was een grote tumor te zien.’
Hopen op beter worden
Het is meteen duidelijk dat een genezing of genezende behandeling er niet in zit. Joost vertelt aan Anita: ‘Ik weet nog goed dat ik een tijd na de diagnose bij de verpleegkundig specialist zat. Ze zag dat de tumor weer wat was gekrompen, maar zag ook nog wat restjes hier en daar.
Ik moest daarvan huilen, want ergens hoopte ik toch dat de tumor helemaal was verdwenen. Dat was een illusie. Ergens – terwijl je weet dat het niet kan – blijf je denken dat als deze behandeling goed aanslaat, de tumor dan misschien toch verdwijnt. Mijn partner Willem had dat ook. Hij zei: Je weet het toch nooit.’
Een levensverwachting van een jaar
Zijn levensverwachting is één jaar, maar drie jaar later is Joost er nog steeds. Hij heeft inmiddels zijn werk als psychiater neergelegd en geeft zijn leven op een andere manier betekenis. In de serie legt hij uit hoe hij samen met zijn partner Willem een B&B in het Gelderse Tuil runt: een stokoud huis uit 1720.
Schrijf je in voor de nieuwbrief Persoonlijke verhalen
Lees onze privacyverklaring
Nog elke dag genieten
Sinds Joost niet meer werkt is hij veel thuis. Hierdoor zijn de huishoudelijke taken herverdeeld. Zo kookt hij terwijl zijn partner Willem dat eerst deed. Hij probeert zijn dagen hiermee een nieuwe invulling te geven. Joost geniet nu meer van de kleine dingen. Hij vertelt: ‘Ik moest altijd vroeg op en nu heb ik tijd om rustig thee te zetten en nog even terug naar bed te gaan om de krant te lezen.’
Een opgave
Bij Joost is er weinig zwaarmoedigheid te bekennen. Dat helpt hem bij veel zaken. Zoals tijdens het gesprek met de scanarts die toetst op de zorgvuldigheid van de euthanasieaanvraag.
Maar dat het een zware weg is, is bij zowel Joost als zijn partner Willem zichtbaar. Joost vertelt aan Anita: ‘De euthanasiepapieren liggen klaar. Maar de volgende stap is het kiezen van wanneer deze euthanasie uitgevoerd moet worden. Dat is een opgave waar ik voor sta.’
'Mijn innerlijke stem zei: Ja Joost, dit is misschien wel genoeg geweest'
Menswaardig bestaan
Niet weten hoe lang je nog te leven hebt en daarmee geconfronteerd worden is zwaar. Maar inmiddels is die onwetendheid voor Joost voorbij. Hij heeft zijn euthanasie gepland. Joost wil graag de regie behouden. Hij heeft nu nog een menswaardig bestaan en zo wil hij ook eindigen: menswaardig zonder nog grotere medische complicaties.
Joost vertelt: ‘Bij doodgaan kon ik me nog niet zoveel voorstellen. Maar uiteindelijk gaat de innerlijk stem toch zeggen: Ja Joost, dit is misschien wel genoeg geweest.’
'Het is heel onwerkelijk. Maar tegelijkertijd heb ik het gevoel dat het goed is'
Regie
Dat Joost de regie heeft in zijn sterven geeft hem een goed gevoel. Hierdoor is hij niet afhankelijk van anderen. Hij vertelt: ‘En toch is het ‘er niet meer zijn’ nauwelijks te bevatten. Het is in wezen te bizar voor woorden. Wat me troost geeft is dat we uiteindelijk allemaal voor deze opgave staan. Voor mij is het best vroeg, dat is heel verdrietig. Maar ik ben wat eerder aan de beurt. Dat zeg ik misschien luchtig, maar uiteindelijk zijn we allemaal aan de beurt.’
Hij vervolgt: ‘Het is ook goed om weer plaats te maken. Dit zijn twee troostrijke gedachtes die ik heb opgedaan. En toch: het is me nog steeds niet voor te stellen. Het is heel onwerkelijk. Maar tegelijkertijd heb ik het gevoel dat het goed is.’
Joost stierf op 11 maart 2025 in aanwezigheid van Willem en hun kinderen in hun eigen huis. Hij werd 60 jaar.
Leven tot het laatst is vanaf woensdag 1 oktober elke woensdag om 22.20 uur te zien bij KRO-NCRV op NPO 2.
Wat is euthanasie?
In Nederland is het gebruikelijk om euthanasie te omschrijven als 'handelen van een arts dat het leven van een patiënt op diens uitdrukkelijk verzoek beëindigt'. Belangrijk daarbij zijn de vrijwilligheid en weloverwogenheid van het verzoek en het uitzichtloos en ondraaglijk lijden van de patiënt.
Bron: Regionale Toetsingscommissies Euthanasie
