Op 14 juni 2017 loopt de Londense Zoe Levack de korte afstand van haar woning naar de Grenfell-toren. In haar kielzog volgt haar toenmalige man met de auto, volgestouwd met flessen water en kleren. Zoe schrikt van de dikke rookwolken als ze dichterbij de flat komt. Het is half negen in de morgen en de brand heeft de hele nacht gewoed. ‘Zullen de flatbewoners op het dak zijn geklommen? Waar zullen ze op hulp wachten’, vraagt Zoe zich af. Haar man antwoordt zachtjes: “Er is geen overlevende meer in die flat.”

“Ik onderschatte de impact van de brand”

Zoe Levack woont vlakbij de Grenfell-toren in de Londense wijk Kensington. “Vanuit mijn huis heb ik de toren zien afbranden die nacht.” Ze herinnert zich nog levendig hoe de rookwolken steeds dikker werden, naarmate ze die ochtend dichterbij de toren komt. “Er viel een as van regen op ons neer.”

Achteraf noemt Zoe zichzelf naïef dat ze zo dichtbij de nog altijd brandende toren probeerde te komen. “Ik onderschatte de grootte en de impact van de brand. ” Er komen 72 mensen om. Zoe omschrijft het gebied als een warzonevol chaos.

“Wie kijkt er eigenlijk om naar deze kinderen?”

Het raakt haar om te zien hoeveel kinderen en tieners zichzelf na de ramp proberen te mobiliseren en redden. “Ze droegen foto’s van hun vermiste vrienden of familieleden op hun t-shirts.” Het valt haar op dat ze dit doen zonder hulp van ouders, ondanks hun eigen paniek en angst. “Ik weet nog dat ik mij zorgen maakte: wie kijkt er eigenlijk om naar deze kinderen?”

Het gemeenschapscentrum in de buurt, waar Zoe werkt, fungeert vanaf dat moment als noodopvang. Ze vraagt haar collega’s of ze ergens een soort ‘pop-up’ centrum kunnen oprichten, om specifiek de kinderen en jongeren op te vangen. “Ik wilde een veilige, creatieve ruimte voor hen.”

Zoe verzamelt binnen een half uur een paar docenten, sportcoaches en psychologische ondersteuners. Via social media en handgeschreven briefjes, die ze op de fiets uitdeelt aan buurtkinderen, laat ze weten dat de dag erna iedereen welkom is op het enige groene gebied tussen de vele grauwe flats. Northland Green. Een verrassend groot aantal kinderen komt opdagen. “Ik dacht dat we hier maar drie dagen zouden blijven.”

“Er kwamen getraumatiseerde kinderen die niet meer spraken”

Het project wordt omgedoopt tot Kids on the Green. Inmiddels is het verhuisd van het grasveldje naar een eigen gebouw, waar allerlei soorten sporten en creatieve cursussen met een therapeutische inslag . “Een van mijn favoriete cursussen is de circusles. Ik was er zelf eigenlijk totaal niet mee bekend, maar ik heb gezien wat de meerwaarde is. Vlak na de brand kwamen getraumatiseerde kinderen bij ons, die niet meer spraken sinds het incident. Uiteindelijk lieten we ze hoelahoepen en begonnen ze weer te praten!”

Toch benadrukt Zoe dat Kids on the Green er niet alleen is voor directe slachtoffers van de flatbrand. “Wij zijn er voor de hele gemeenschap.” Ze beschrijft hoe negentig procent van de kinderen wel iemand verloren heeft in de brand. Sommigen zijn alleen al getraumatiseerd door wat ze gezien hebben. “En diegenen die het niet gezien hebben, hebben het geschreeuw en gegil van de slachtoffers wel gehoord.” Momenteel gaat het onderzoek naar de Grenfell-brand een nieuwe fase in, waardoor alles weer naar boven komt. “De trauma’s worden herbeleefd en de woede komt weer terug.”

“De gemeenschap is naar elkaar toe gegroeid”

Volgens Zoe is de toch al kwetsbare gemeenschap nog fragieler geworden. Het gaat vooral om mensen uit de lagere economische klasse, die veelal in sociale woningbouw wonen. De brand was zowel fysiek als mentaal verwoestend. “Mensen uit de gemeenschap kampen nog altijd met post-traumatische stress. Er is veel woede vanwege de slechte bouw van de flat en de in de wind geslagen alarmbrieven. Hun wond kan niet volledig helen, zolang het onderzoek niet is afgerond en er geen gerechtigheid is.”

Tegelijkertijd is de gemeenschap naar elkaar toegegroeid. “De bewoners maakten menselijke kettingen om de giften en donaties uit vrachtwagens naar de bestemmingen te verspreiden. Ook nu nog zie ik jonge mannen samenkomen om te helpen, terwijl ik weet dat zij normaal nooit met elkaar opschieten.”

“Kinderen produceren nu hun eigen muziek”

Zo wordt er een muziekstudio gebouwd in het nieuwe gebouw. Muziek is een belangrijk onderdeel van het culturele therapie-centrum. Kinderen produceren hun eigen muziek, treden op op festivals en organiseren nu zelf ook muziekevenementen. Met de komst van de studio wordt ook een lokaal radiostation gelanceerd.

“Hier kunnen de kinderen zélf hun eigen verhaal vertellen. Ondanks de uitgebreide mediaverslaggeving vonden de jongeren dat hun stem niet gehoord werd”, vertelt Zoe. Volgens haar heeft het radiostation niet alleen een meerwaarde voor de kinderen. “Het is een stem van en voor de hele gemeenschap.”