In de derde aflevering van Onze boerderij in Europa zagen we Ingrid van den Hengel. Zij emigreerde begin jaren ‘90 naar Denemarken en kijkt samen met ons terug op die tijd. Hoe is het proces gegaan? En wat is het verschil tussen Nederland en Denemarken?
Ingrid runt in haar eentje haar melkveebedrijf. “Het melken doe ik gelukkig niet alleen. Ik heb personeel in dienst,” vertelt Ingrid lachend. “In Nederland heb je eerder echt grote gezinnen bedrijven waar een opa en oma nog elke dag mee helpen. Kinderen, buren misschien. Hier heb je met personeel te maken.”
"Het lag nooit in de kaarten om boer te worden"
Terugblikkend op haar emigratie-avontuur was dit voor Ingrid een onverwachts, maar belangrijke keuze. “Ik ben weliswaar op een boerderij opgegroeid en heb een landbouwopleiding gedaan. Maar het lag nooit in de kaarten om boer te worden.”
Ingrid is namelijk de enige dochter binnen een gezin met nog twee jongere broertjes, die ook wel boer wilden worden. Aangezien het destijds het eerder aan de mannen was om een boerenfamiliebedrijf over te nemen, koos Ingrid voor een ander pad. “Ik dacht: dan maar een goede opleiding. Ik ben gaan werken binnen een landbouwcoöperatie. Dat leek toen mijn toekomst.”
Na haar studie en een aantal jaren in het werkveld, begon er iets te knagen. “Op dat moment ging één van mijn broertjes kijken naar mogelijkheden in het buitenland, omdat er bij ons in Nederland geen plek was voor twee boeren. Ik ben toen vaak mee geweest. Het was allemaal heel spannend, echt een avontuur!”
De broer van de Deens-Nederlandse kocht in 1993 een bedrijf en startte daar een familie. Ingrid: ”Ik dacht dát wil ik ook! Dat avontuur, alles! Het was erg onlogisch destijds. Ik had namelijk een goede baan en alles leek prima. Maar ik weet nog dat ik dacht: als ik dit nu niet doe, dan ga ik mijn leven lang spijt krijgen.”
Geen duidelijk wel plan, wel een missie
Zo vertrok Ingrid als 26-jarige jonge vrouw, in de bloei van haar een leven, naar een wildvreemd land. Ze had geen duidelijk plan maar wel een heldere missie. “Ik moest gewoon weg! Ik had voor mezelf bedacht dat het werken als zelfstandige beter bij mij zou passen dan het werken binnen een organisatie. Oh ja, ik zag het helemaal voor me.”
Daarnaast maakte Denemarken het voor jongeren gunstig om daar een leven op te starten. “Het was verhoudingsgewijs ontzettend goedkoop! In Nederland zou je voor zo’n 300.000 gulden een huis kopen, hier heb je voor dat voor dat geld een hele boerderij met 64 hectare grond, drie trekkers, alles er op en aan.”
Zo besloot Ingrid samen met een toenmalige vriend om ‘gewoon te gaan’. Midden jaren ‘90 namen ze een melkveebedrijf over, maar na een aantal jaar ging de relatie over. “Ik kan niet zeggen dat ik helemaal in mijn eentje ben opgestart. We hebben het samen goed gedaan. We zijn nog steeds goede vrienden.”
Na deze relatie koopt Ingrid haar toenmalige vriend uit en trouwt ze met een Deense akkerbouwer. In de jaren die volgen voegen de twee hun bedrijven samen en krijgen ze drie kinderen. In 2015 gaan de twee uit elkaar en splitsen ze hun boerenbedrijven op. Sindsdien runt Ingrid het melkveebedrijf alleen. Ook dat gaat aan het begin niet zonder slag of stoot. “Vanaf het begin was het een avontuur, maar ook ontzettend hard werken. Ook thuis had – buiten mijn vader – eigenlijk niemand verwacht dat dit zou lukken,” lacht Ingrid.
Het heeft haar geholpen dat ze een duidelijke missie voor ogen had. “We kochten hier een heel ouderwets bedrijfje en ik zag helemaal voor me wat het kon worden. Ik kon zien hoe mijn leven zou worden met dit bedrijf en dan ook met een familie erbij.”
Dertig jaar geleden had ik dit niet zo gered in Nederland
"Ik ben geen boerin, ik ben boer."
Volgens Ingrid is het daarom heel belangrijk om een missie te hebben. Dat helpt om ook bij tegenslag door te kunnen gaan. “Mijn missie was duidelijk: gewoon een goed leven opbouwen waar ik ook sociaal aan mijn trekken kwam. Werk alleen is nooit mijn doel geweest. Het gaat om het totale plaatje. Een goed leven opbouwen, waar ik in harmonie kan leven met mijn omgeving. En waarin mensen zich bewust zijn van hun voedsel en iedereen zinvol werk heeft en goed met elkaar omgaat.”
Hoe gedreven Ingrid ook klinkt, ze is ervan overtuigd dat ze het werk niet had kunnen doen op de boerderij van haar vader. “Dertig jaar geleden had ik dit niet zo gered in Nederland. Daarvoor was ik niet sterk genoeg,” aldus Ingrid. Ze vertelt dat haar generatie van huis uit bepaalde normen en waarden mee heeft gekregen, die als vrouw onbewust een grote invloed op je hebben. “In Nederland werd ik daardoor begrensd. Maar in Denemarken hoefde ik me naar niemand te verantwoorden.”
“In Nederland zijn we er nog lang niet. Anders dan in Nederland is het hier niet normaal om als vrouw van een boer ‘gewoon thuis te werken’, zonder ook een landbouw achtergrond te hebben.” Daarom zijn er volgens Ingrid weinig ‘echte boerinnen’ in Denemarken zoals we dit stereotype beeld in Nederland kennen. “Ik ben ook geen boerin, ik ben boer. Er bestaat ook geen Deens woord voor ‘boerin’, je bent hier gewoon een ‘landman’.”
De boer als spil van het platteland
Toch geeft de Nederlands-Deense aan dat boeren die twijfelen over emigratie, dit niet moeten doen uit ontevredenheid in Nederland. “Je moet het echt voor het hele plaatje doen. Hier heb je ook regels en is de consument ook kritisch.”
Wel begrijpt ze de frustraties van deze Nederlandse boeren. “Ik voel hier de erkenning. Sterker nog, hier in het dorp snappen ze heel goed dat als het met mij slecht gaat, het ook met hen slecht gaat. Als ik niet kan investeren dan gaat de timmerman uit het dorp er ook op achteruit. Die kan geen stal of loods voor me bouwen. De smid kan ook geen nieuwe machines aan mij verkopen. En hetzelfde geldt voor de jongens die werken in de slachterij. Elke boer houdt wel tien of meer mensen aan werk.”
In veel gebieden is de boer nog de spil van platteland. Daarnaast is Ingrid eigenlijk gewoon een ondernemer. “Ik heb de taak een business draaiende te houden,” vertelt Ingrid. Ze zit minimaal twee keer per week op kantoor, waar ze regelmatig internationale meetings heeft. “Ik ben dan op twee schermen bezig. Zo hou ik ook de marktprijzen in de gaten voor de inkoop van graan.”
Naast het ondernemen is Ingrid ook nog erg actief als belangenbehartiger. Of ze daarnaast nog wel tijd overhoudt voor het oldschool boerenleven? “Ja wel hoor! Dat gebeurt s’ochtends. Dat is mijn moment. Mijn wekker gaat om 5 uur en heb ik de boerderij voor mezelf. Hééérlijk!”
Mijn wekker gaat om 5 uur en heb ik de boerderij voor mezelf. Hééérlijk!
Voor iedereen die een emigratie naar een ander land overweegt, heeft Ingrid nog twee tips. “Je moet openstaan voor andere tradities. Het is mooi dat je hier komt en Sinterklaas wil vieren, maar doe dan ook mee aan de Deense tradities.”
Bovendien worden sommige zaken gewoonweg anders gedaan op werkgebied. “Het mooie is: je hebt in Nederland al een idee gekregen hoe het moet en je hebt tradities meegekregen. Nu krijg je er nieuwe bij. Hoe mooi is dat! En een beetje bang zijn hoort erbij. Want als je niet bang zou zijn, zou dat betekenen dat er niks op het spel staat. En wat voor avontuur zou dat zijn?”
Tekst: Sakina Elkayouhi
Fan van onze boerderij in Europa?
Ga met Yvon en Bertie mee de boer op!
