Asielzoekers zitten in de vrieskou in een tentje op Lesbos, Griekenland. Het Europese grensbeleid blijkt totaal niet te werken en is ook nog eens inhumaan. Irene van der Linden zocht uit wat de stand van zaken is, en het is schokkend.

In dit artikel van De Groene Amsterdammer omschrijft Irene van der Linden hoe het grensbeleid van de EU op dit moment wordt uitgevoerd. Ons westerse beleid doet er alles aan om ervoor te zorgen dat er geen immigranten meer naar de EU komen. En schendt zelfs mensenrechten die wij zelf zo belangrijk vinden.

Er kwam toch een ‘luchtbrug’?

Klopt, maar de ‘luchtbrug-deal’ is gefaald, stelt Van der Linden. Europa zou 72.000 Syrische vluchtelingen opnemen die in Turkije zijn gestrand en in ruil daarvoor mocht de EU evenveel vluchtelingen die in Europa ‘vast zaten’ terugsturen naar Turkije. Dit gebeurde niet. Er werden maar 2.762 Syriërs uit Turkse opvangkampen gehaald en er werden ook bijna geen vluchtelingen vanuit Griekenland naar Turkije gestuurd.

Europees Parlementslid Kati Piri zegt in het artikel dat dat onder meer komt door het succes van het akkoord. Piri: ‘De deal werkte meteen. Er kwamen geen vluchtelingen meer. Daardoor vielen de politieke druk en het draagvlak weg om mensen terug te halen.’

Hier zijn de problemen zichtbaar

In Griekenland zitten nu vluchtelingen opgesloten in overbevolkte detentiekampen. Aan de Turks-Syrische grens is het niet beter, daar worden vluchtelingen met geweld en vuurwapens tegen gehouden. En in Libië zitten meer dan 264.000 vluchtelingen uit Eritrea, Nigeria, Gambia, Somalië en Ivoorkust. Sinds de Turkije-Griekenland-route moeilijker is geworden, reizen steeds meer Syriërs via Libië naar Europa.

Het aantal vluchtelingen dat vanuit Turkije de overtocht waagt, is sinds de mislukte coup in Turkije weer toegenomen

Volgens Amnesty International worden op veel van deze plaatsen mensenrechten geschonden. Het Europese grensbeleid doet daar niks aan. Sterker nog, het gevolg van ons beleid is dat het aantal mensen dat sterft tijdens de overtocht over de Middellandse Zee alleen maar groter wordt; 2016 was zelfs het dodelijkste jaar van alle jaren.

Europese Commissie moet zich zorgen maken

“Nog steeds claimen Europese regeringen, inclusief de Nederlandse, dat de deal een succes is. Als je het aantal doden, de mensenrechtenschendingen, de inhumane omstandigheden zoals de winterkou, de onveiligheid waarin mensen in de vluchtelingenkampen moeten leven, voor lief neemt en het alleen over het succes van het stoppen van migranten hebt, is zelfs dat niet helemaal waar. Het aantal vluchtelingen dat vanuit Turkije de overtocht waagt, is sinds de mislukte coup in Turkije weer toegenomen”, schrijft Van der Linden.

Dit kan (opnieuw) escaleren

Wolf Piccoli, politiek-risico-analist bij consultancy Teneo Intelligence, waarschuwt in ‘The Wall Street Journal’ voor een nieuwe migratiestroom naar Europa: ‘Met de vloeibare situatie in Griekenland, inclusief de ontvlambare leefomstandigheden in de overvolle kampen, kan de migratiedruk op Europa zo weer escaleren.’ En dan heeft hij het niet eens over de dreigementen van Erdogan om de grens van Turkije weer open te zetten.

Nieuwe deal voor Afrika

In een poging om te voorkomen dat er nog meer mensen uit Afrika in de kampen belanden, maakt de Europese Commissie nu deals met Afrikaanse landen. Zij krijgen geld om de situatie in hun land te verbeteren (beter opvang van vluchtelingen in de regio, het vergroten van ontwikkeling in hun land, etc.) en in ruil daarvoor bewaken ze hun grenzen met biometrische apparatuur en andere bewakingshulpmiddelen die de EU hen ook geeft.

Als er geen legale route naar Europa komt, blijven mensensmokkelaars profiteren

Van der Linden: “Het idee achter de EU-Afrika-vluchtelingendeals is dat ze zullen uitmonden in een win-win-oplossing voor een gemeenschappelijk probleem, maar ze zijn overwegend gebaseerd op de belangen van de EU.” De EU is ook de baas. Als de Afrikaanse landen niet goed mee werken, wordt de geldkraan dichtgedraaid.

De juiste route

Het lijkt ideaal, maar dat is het niet. Als er niet ook een legale route naar Europa wordt gemaakt, zullen mensensmokkelaars nog steeds blijven profiteren van de wens om in Europa een beter bestaan op te bouwen. Want wie wil gaan, gaat toch wel. De maak van zo’n legale route is ook afgesproken in de deals, maar juist die afspraak wordt verwaarloosd door de Europese Commissie. Als dat niet verandert, waarschuwen experts, zullen vluchtelingen alsnog blijven komen.