"Heb je wel eens van menstruatie gehoord?" Vraagt de documentairemaker van 'Period. End of Sentence', aan een groep Indiase jongeren. Ze kijken elkaar twijfelachtig aan en antwoorden: "Dat is toch een soort ziekte die alleen vrouwen krijgen?" Menstruatie is een groot taboe in India, maar dat betekent niet dat dat niet doorbroken kan worden. Vanaf september loopt het cricketteam 'Rajasthan Royals' het veld op met gesponsorde shirts van een maandverbandmerk. En dat is goed nieuws!
Maandverbandreclame op het cricketveld
"Ik hoop dat het een verandering teweegbrengt", zegt de voorzitter van het Rajasthan Royals-team. Vanaf september schittert het maandverbandmerk Niine op de ruggen van de cricketspelers. Dat klinkt misschien niet zo spectaculair, maar als we naar de geschiedenis van menstruatie in India kijken, dan is dat het weldegelijk. Deze nieuwe adverteerder heeft nogal een bereik binnengesleept. De Indian Premier League wordt namelijk massaal bekeken. In 2019 trok de kampioenschap maar liefst 462 miljoen kijkers. En al die mensen zien vanaf september het maandverbandmerk staan op de shirts.
De sponsordeal maakt veel los. "Het is geweldig", reageert Aditi Gupta, oprichter en bedenker van Menstrupedia, dat stripboeken produceert om meisjes te onderwijzen over menstruatie. "Toen ik opgroeide, mochten advertenties voor maandverband niet eens prime time op televisie worden uitgezonden. En als er dan wel een advertentie voor maandverband op de tv kwam, veranderde mijn familie het kanaal", zegt hij tegen The Guardian.
We kunnen dus spreken van een doorbraak in een land waar het bespreken van menstruatie als taboe wordt beschouwd én waar het menstruatiestigma een diepgewortelde oorzaak is van genderongelijkheid.
'Period. End of Sentence'
Dat het land moeite heeft met het spreken over menstruatie, is geen geheim. In 2018 volgde regisseur Rayka Zehtabchi een groep vrouwen in Hapur, die door middel van een nieuwe machine leert hoe je biologisch afbreekbare maandverband maakt. Een belangrijke ontwikkeling in het land, want tot dan toe is het maandverband dat je in de supermarkt koopt van slechte kwaliteit en ontzettend duur. Dat laatste zorgt ervoor dat veel arme vrouwen in India geen geld hebben voor bescherming tijdens het bloeden. Naast de kosten spelen schaamte, stigma’s en taboes een grote rol in de onbereikbaarheid van de juiste bescherming bij de ongesteldheid.
"Niemand praat erover. Moeders, dochters, vriendinnen... Helemaal niemand", vertelt de bedenker van de maandverbandmachine Arunachalam Muruganantham. Schaamte speelt daarbij een grote rol. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 23 procent van de meisjes in India stopt met school wanneer ze de puberteit bereiken vanwege de schaamte die gepaard gaat met menstruatie en het gebrek aan toegang tot maandverband.
70 procent van de vrouwen kan zich geen sanitaire producten veroorloven
"Onze missie is dat alle vrouwen in India maandverband gaan gebruiken." Een ambitieus streven, want later in de documentaire wordt duidelijk dat slechts tien procent van de vrouwen in het land gebruikmaakt van het product. Dat moet anders, vertelt Muruganantham in een TedTalk. "Met deze machine kan iedere vrouw op het platteland 'eersteklas' maandverband maken aan haar keukentafel." En dat is flink nodig, als we het onderzoeksbureau Nielsen mogen geloven. Zij ontdekte dat ongeveer 70 procent van de vrouwen in het land zich geen sanitaire producten kan veroorloven. 300 miljoen vrouwen maken nog altijd gebruik van onhygiënische alternatieven zoals kranten, bladeren en katoenen doeken.
Bekijk hier de documentaire ‘Period. Of Sentence’
De nieuwe adverteerder in de sportwereld weet wellicht haar steentje bij te dragen in het normaliseren van menstruatie. Dat er stappen in de juiste richting worden gezet, dat is duidelijk. Zo sprak premier Narendra Modi onlangs in zijn toespraak op de Onafhankelijkheidsdag over de toegang tot goedkope maandverband als een essentieel middel voor de empowerment van Indiase vrouwen, een primeur.
