Franklin overleed aan de gevolgen van alvleesklierkanker en zal de geschiedenis ingaan als een van de meest invloedrijke zangeressen ooit. En daar zijn talloze redenen voor. Wij noemen er een paar:

1. ‘T zat in de familie

Ze werd geboren als dochter van Barbara Siggers en Clarence LaVaughn Franklin en groeide op in Detroit. Daar werd haar vader pastoor van de New Bethel Baptist Church, de plek waar Aretha later haar eerste noten zou zingen.

Haar moeder werd gezien als een van de meest getalenteerde gospelzangeressen van de VS en ook haar vader stond bekend als ‘the man with the million dollar voice’. Zijn preken waren door het hele land te horen via de radio.

Via de kerk en haar ouders leerde Aretha veel mensen kennen in de muziekwereld, zoals beroemde gospelzangeressen Mahlia Jackson en Clara Ward, die haar stuk voor stuk aanmoedigden om óók buiten de muren van haar vaders kerk te zingen.

Moeilijke thuissituatie

Maar dat was makkelijker gezegd dan gedaan voor de jonge Aretha. Want haar thuissituatie was alles behalve stabiel. Haar ouders gingen uit elkaar toen de zangeres zes jaar oud was en haar moeder verhuisde terug naar Buffalo zonder haar kinderen. Vier jaar later overleed Barbara aan een hartaanval.

Dat verlies maakte een grote indruk op de zangeres. “De pijn die jonge kinderen voelen na het verlies van hun moeder, valt niet in woorden uit te drukken,” beschreef ze in haar biografie ‘From these roots’.

Toch lukte het Aretha om op 14-jarige leeftijd haar eerste album uit te brengen, al zong ze in die tijd vrijwel alleen gospel en lofzangen. Maar al snel werd er een pauze ingelast in haar jonge carrière omdat ze op 12-jarige leeftijd haar eerste zoon kreeg. Ze stopte met school en nog voordat ze vijftien was, had Aretha al twee kinderen.

2. "Zij gaf een stem aan zwarte vrouwen"

Toen Aretha haar zangcarrière weer oppakte, besloot ze - met goedkeuring van haar vader - om de kerkelijke liedjes aan de kant te schuiven. De zangeres tekende op advies van haar vader een contract bij Columbia Records. Maar ondanks dat het platenlabel ervan overtuigd was dat ze de beste zangeres sinds Billie Holiday hadden binnengesleept, kreeg Aretha nooit écht een grote hit bij het label.

Dat veranderde allemaal toen de zangeres overstapte naar Atlantic Records. De producent Jerry Wexler had een duidelijke visie: “Ik wilde goede liedjes maken met de beste mensen, Aretha weer achter een piano zetten en de vrouw gewoon laten jammeren.”

Alle inspiratie kwam uit haar eigen leven

Het duurde niet lang voordat het ‘gejammer’ van de Queen of Soul zich uitbetaalde. Het eerste lied wat ze in de studio opnam, ‘I never loved a man’, werd de eerste Rhythm and Blues nummer 1-hit!

Wat haar muziek zo bijzonder maakte, was de combinatie van R&B en gospelmuziek, zoals je ook hoort in een van haar beroemdste hits ‘Respect’. Dit lied werd een symbool voor de onafhankelijkheid van zwarte vrouwen. “Op het moment dat vrouwen dit lied horen, voelde je een vloedgolf van verbondenheid over hen heen komen,” zei producer Wexler over het succes. Maar ook ‘Chain of fools’, ‘Do right woman, do right man’ en ‘Think’ behoorden tot de feministische levensliederen van Aretha. “Deze muziek was vooral bijzonder omdat het voor het eerst een stem gaf aan zwarte vrouwen in het bijzonder,” schrijft journalist J. Freedom DuLac in The Lily.

Alle liedjes van Aretha gingen over haar eigen ervaringen. “Als iets onbekend voor mij was, kon ik er onmogelijk over zingen,” vertelde ze in haar biografie. “En als ik dan eenmaal in de studio ben, dan geef ik ook echt alles. Ik zing dan zelfs over mijn eigen gootsteen thuis.”

“Haar liedjes waren diepgaand en echt,” schrijft Freedom DuLac. “En daarom werden ze een belangrijk onderdeel van de civil rights movement in Amerika.” De invloed van muziek was extra groot omdat je het de hele dag op de radio kon horen. Volgens activist Dick Gregory was deed de invloed van Aretha dan ook niet onder voor die van de leiders van de civil rights movement: “De liedjes van Aretha hoorde je drie of vier keer per uur, terwijl Martin Luther King jr. alleen in het nieuws voorbij kwam.” De zangeres trad dan ook vaak op bij bijeenkomsten en protesten van Martin Luther King jr. en zelfs op zijn begrafenis.

3. Ze won achttien Grammy’s (en kreeg zelfs haar eigen categorie)

De zangeres mocht in haar leven achttien Grammy’s mee naar huis nemen. Maar de Queen of Soul zou geen echte koningin zijn als er niet speciaal voor haar een categorie was bedacht. In 1968 werd de prijs voor ‘Best female R&B vocal’ in het leven geroepen, en de eerste acht jaar (!) op rij sleepte zíj dit gouden beeldje in de wacht.

Bovendien is Aretha de eerste vrouw die opgenomen werd in de Rock and Roll Hall of Fame en in 2005 kreeg ze van toenmalig president Bush de Presidential Medal of Freedom.

Al met al is het dus helemaal niet vreemd dat de wereld deze week stilstaat bij Aretha Franklin en de ongelofelijke stempel die ze op de muziekwereld heeft gedrukt. Bekijk het hele artikel van The Lily via de link hieronder.