Theatermaker, zangeres en actrice Ayşegül Karaca is slechtziend geboren. Dertig jaar deed ze alsof het niet bestond. Toen kwam het realisatiemoment: 'ik kon het niet meer aan'. In de documentaire Dit is hoe ik het zie start ze haar revalidatietraject en onderzoekt ze haar eigen slechtziendheid.
Ayşegül heeft nystagmus; aangeboren wiebelogen en ziet daardoor slechts twintig procent. Omdat ze met deze beperking is geboren, heeft Ayşegül zich vanaf haar jongste jaren moeten aanpassen aan de wereld om haar heen. ‘Ik heb daardoor sinds kleins af aan foefjes geleerd om mee te komen In de maatschappij’.
Vooroordeel over visuele beperking
In haar loopbaan liep Ayşegül tegen verschillende obstakels aan. ‘Dit gevoel van uitsluiting werd voor mij bevestigd toen ik meerdere keren niet werd aangenomen voor scholen en banen. Zelfs als afgestudeerd logopedist kreeg ik geen kans om mij te bewijzen, simpelweg vanwege de vooroordelen over mijn visuele beperking.’
Ayşegül benadrukt dat culturele factoren een grote rol spelen in hoe mensen met beperkingen worden behandeld. ‘Als je 'niet normaal' bent in de ogen van de samenleving, ontstaat er een gevoel van schaamte,’ zegt ze.
Na 30 jaar kon ze het niet meer aan
Ze kon haar gevoel met niemand delen. ‘Ik heb me heel eenzaam gevoeld, want ik had heel lang het gevoel dat mijn moeder een schuldgevoel had. Op basis van hoe ik ter wereld was gekomen, dat ze dacht van: dit is mijn schuld.’
Niet alleen bij haar familie, ook op school vond ze moeilijk aansluiting.
‘Ik dacht: ik stapel de pijn in mezelf wel op. En als het echt niet gaat, dan sluit ik mij op in mijn kamer. En ga ik een potje janken.’
Na 30 jaar van innerlijke strijd en het opkroppen van haar gevoelens, kwam Ayşegül op een punt dat ze het niet meer aankon. ‘Het werd te veel voor me; ik kon het niet meer aan. Toen heb ik de moedige stap gezet om hulp te vragen.’
Therapie gaf haar grenzen
Door therapie leerde ze haar grenzen beter kennen en aangeven. ‘Het is geen teken van zwakte om hulp te vragen; het is eerder een teken van kracht,’ vertelt Ayşegül. Ondanks de vooruitgang die ze boekte in therapie, had ze moeite met het accepteren van hulpmiddelen zoals een blindengeleidestok.
‘Het voelde als een nederlaag, een bevestiging van mijn tekortkomingen. Maar ik leerde dat het geen teken van zwakte is om hulp te vragen; het is eerder een teken van kracht.’
Een kans voor personen met visuele beperking
Om het stigma en de onwetendheid rondom visuele beperkingen aan te pakken, besloot Ayşegül een documentaire te maken. 'Ik wilde mensen inzicht geven, om zo te streven naar een meer inclusieve samenleving. Het kennen van elkaars verhalen is de eerste stap naar begrip en tolerantie,’ benadrukt ze.
Door haar verhaal en ervaringen te delen, hoopt Ayşegül Karaca een bijdrage te leveren aan een meer begripvolle en inclusieve samenleving. ‘Door mijn eigen kwetsbare momenten in beeld te brengen, hoop ik dat mensen anders gaan denken over personen met een visuele beperking en hen een kans geven in het leven.’
2Doc: ‘Dit is hoe ik het zie’ wordt op 6 september om 20.30 uur uitgezonden door KRO-NCRV op NPO2.
Luister het hele Volgspot interview met Ayşegül Karaca
In het radioprogramma Volgspot spreekt Hijlco Span een uur lang met Ayşegül Karaca over haar documentaire ‘Dit is hoe ik het zie’.
