Freiburg, 26 oktober 2024 — De Heilige Stoel heeft de Zwitserse bisschoppen berispt voor hun aanpak van seksueel misbruik in hun diocesen. Een jaar lang is onderzoek gedaan hoe de kerkelijke autoriteiten in Zwitserland zijn omgegaan met beschuldigingen van seksueel misbruik door katholieke geestelijken en religieuzen. Toch heeft het Vaticaanse onderzoek geen bewijs gevonden van een samenzwering van de Zwitserse bisschoppen om misbruikklachten in de doofpot te stoppen. Daar werden zij wel van beschuldigd, wat de hoofdaanleiding vormde voor het canoniek onderzoek van de Heilige Stoel.
In september vorig jaar onthulde de Zwitserse Bisschoppenconferentie (SBK) een lopend onderzoek op bevel van de Apostolische Stoel naar de gerapporteerde onjuiste behandeling van beschuldigingen van seksueel misbruik door kerkfunctionarissen daar, in het bijzonder beschuldigingen dat misbruikzaken zouden zijn verdoezeld.
In mei werden beschuldigingen geuit “tegen verschillende emeriti en zittende leden van de Zwitserse Bisschoppenconferentie” en tegen verschillende andere geestelijken daar.
De SBK stuurde de beschuldigingen door naar het Dicasterie voor de Bisschoppen in Rome, dat kort daarna een kerkrechtelijk onderzoek instelde. Eerder deze maand werd bekendgemaakt dat dit was afgerond en dat er geen gerechtelijk proces op zou volgen.
Geen strafbare feiten
Volgens een verklaring van de SBK zelf, de dato 18 oktober, waren er geen “aanwijzingen van strafbare feiten, doofpotaffaires, nalatigheid of fouten die het opstarten van een canonieke strafprocedure noodzakelijk zouden maken”.
Desondanks luidt het dat er “fouten en omissies zijn geconstateerd op het gebied van canonieke procedurele normen, die de bisschoppen ten zeerste betreuren."
Het dicasterie vaardigde “canonieke berispingen” uit vanwege de onregelmatigheden in de manier waarop de bisschoppen de beschuldigingen behandelden, aldus de verklaring.
Het Vaticaan heeft de Zwitserse kerkleiding op het hart gedrukt “in de toekomst oplettender te handelen, de gemelde gevallen van misbruik met de grootst mogelijke zorg en deskundigheid te behandelen, en zich strikt te houden aan alle toepasselijke normen van de onderzoeksprocedure”.
Kardinaal Robert Francis Prevost, de prefect van het Dicasterie voor de Bisschoppen, stuurde brieven naar zowel de SBK als naar de individuele bisschoppen die betrokken waren bij het onderzoek. Hij spoorde aan om “door te gaan op de weg van actieve en strikte oplettendheid bij de toepassing van het kerkelijk recht in de omgang met seksueel misbruik”.
Direct onder Rome
De Katholieke Kerk bestaat uit vijf bisdommen (Basel; Chur; Lausanne, Genève et Fribourg; Sankt Gallen; Sion) en twee territoriale abdijen (Maria Einsiedeln en Saint-Maurice). Deze entiteiten staan direct onder de Heilige Stoel, wat betekent dat ze niet onder een nationale kerkprovincie vallen, zoals in veel andere landen het geval is. Er is in Zwitserland dus geen aartsbisschop-metropoliet, zoals in Nederland en België.
Zwitserland heeft sinds de 16de eeuw een unieke politieke situatie, mede vanwege de Reformatie en de daaropvolgende spanningen tussen katholieken en protestanten. Om de stabiliteit en neutraliteit van het land te waarborgen, was het voordelig dat de katholieke bisdommen rechtstreeks onder de paus vielen. Dit verkleinde het risico op inmenging van buitenaf en respecteerde de interne verhoudingen in het land.
Zwitserland heeft verschillende concordaten met de Heilige Stoel, waarin afspraken zijn vastgelegd over de relatie tussen kerk en staat. Deze verdragen dragen bij aan het behoud van de directe band tussen de Zwitserse bisdommen en de Apostolische Stoel van Rome.