Rome, 26 november 2024 – Kardinaal Miguel Ángel Ayuso Guixot, de prefect van het Dicasterie voor Interreligieuze Dialoog, is op gisteren op 72-jarige leeftijd overleden na een lange ziekte. In de ochtend nog, toen paus Franciscus een internationale jaïnistische delegatie toesprak in aanwezigheid van leden van het dicasterie, vroeg paus Franciscus om gebeden voor de Spaanse kardinaal: “Hij is erg ziek, bijna aan het einde van zijn leven.”
Jarenlang vergezelde Ayuso Guixot paus Franciscus op bijna al diens apostolische reizen. Zijn uitgebreide kennis van de islam en de Arabische wereld alsmede zijn goede contacten met leiders van oosterse religies maakte hem een onmisbaar onderdeel van de initiatieven van de paus om de relaties met andere levensbeschouwingen te versterken. Deze reizen, die vaak “pelgrimages van broederschap” worden genoemd, toonden de toewijding van de kardinaal om de eenheid te bevorderen in regio's waar het katholicisme een minderheid is.
In 2019 nam hij deel aan historische bezoeken aan de Verenigde Arabische Emeritaten en Marokko als secretaris van de Pontificale Raad voor de Interreligieuze Dialoog, waarbij hij de leiding van dit dicasterie op zich nam kort nadat hij op 5 oktober 2019 tot kardinaal was verheven. Later vergezelde hij paus Franciscus op reis naar Irak in 2021, een bezoek dat hij omschreef als transformerend voor de door oorlog verscheurde natie. Hij vergezelde de Heilige Vader ook naar Kazachstan en Bahrein in 2022 en bleef actief in zijn missie totdat hij getroffen werd door gezondheidsproblemen. Bij de apostolische reis naar Indonesië, Papoea-Nieuw-Guinea, Oost-Timor en Singapore (2-13 september 2024) moest hij verstek laten gaan. Aan welke kwaal hij leed is niet bekendgemaakt.
120 kieskardinalen
Met het overlijden van de Ayoso telt het College van Kardinalen thans 232 leden; van hen zijn er 120 jonger dan tachtig en dus gerechtigd om een paus te kiezen als nu een conclaaf zou worden gehouden. Op 7 december verheft de paus 21 prelaten tot het kardinalaat; één van hen is ouder dan 80 jaar; dat betekent dat er die dag 140 kieskardinalen zullen zijn.
Vaticaanse islamexpert
Miguel Ángel Ayuso Guixot, geboren op 17 juni 1952 in Sevilla in de Spaanse regio Andalusië, groeide op in een vroom katholiek gezin als vijfde van negen broers en zussen. De unieke mix van christelijk en islamitisch erfgoed in Sevilla maakte hem gevoelig voor de interreligieuze zaak. Aanvankelijk studeerde hij rechten, maar hij voelde een roeping en sloot zich in 1973 aan bij de Comboni Missionarissen. Hij werd priester gewijd in 1980 en vervolgde zijn studie in Rome, waar hij zich specialiseerde in islamitische studies.
Zijn missiereis begon in Caïro, Egypte, waar hij de Latijnse gemeenschap diende en Soedanese katholieke jongeren bijstond. Dit pad leidde hem uiteindelijk naar het door oorlog verscheurde Soedan en later naar academisch leiderschap als president van het Pontificaal Instituut voor Arabische en Islamitische Studies (PISAI). Zijn expertise leverde hem een rol op als adviseur van de Pontificale Raad voor de Interreligieuze Dialoog in 2007. Van dit dicasterie werd hij 2019 het hoofd. Tevens werd hij een centrale figuur in de inspanningen van de Kerk om de dialoog met moslims, hindoes, boeddhisten en andere religieuze gemeenschappen wereldwijd te bevorderen.
Kardinaal Ayuso Guixot belichaamde de visie van paus Franciscus op universele broederschap zoals uiteengezet in de encycliek Fratelli tutti. Door zijn onvermoeibare inzet voor de dialoog liet hij zien dat vreedzame coëxistentie tussen verschillende geloven zowel mogelijk als noodzakelijk is. Zijn overlijden markeert het verlies van een visionair leider die de geest van eenheid op het wereldtoneel bracht.
Condoleances
Na het overlijden van de kardinaal zijn er in het Vaticaan talloze condoleanties binnengekomen. Een van de eerste was die van Ahmad Al-Tayyeb, de grootimam van Al-Azhar in Egypte, die in de soennitische wereld beschouwd wordt als een van de hoogste autoriteiten op het gebied van islamitische jurisprudentie. In een verklaring zegt hij te bidden dat “de Almachtige God geduld en troost schenkt aan de familie, geliefden en goede vrienden van de overledene”. Hij beschrijft kardinaal Ayuso als “een opmerkelijk voorbeeld van toegewijde dienst aan de mensheid” en prees “zijn belangrijke bijdragen aan het versterken van de relaties met moslims, in het bijzonder met Al-Azhar en de Moslim Raad van Oudsten”.
In de verklaring is ook sprake van de erkenning dat kardinaal Ayuso's centrale rol in “het bevorderen van het Document over Menselijke Broederschap tijdens zijn periode in het Vaticaan en zijn onschatbare bijdragen aan het Hoger Comité van Menselijke Broederschap”.
Filippo Scianna, voorzitter van de Italiaanse Boeddhistische Unie, betuigt in een verklaring zijn “diepe droefenis” om het overlijden van kardinaal Ayuso. “Namens de Italiaanse Boeddhistische Unie gedenk ik hem als een gepassioneerd man van geloof, toegewijd aan het zoeken naar een authentieke en vruchtbare dialoog met andere religies. Wij hebben bijzondere waardering voor zijn woorden en overwegingen, die ter gelegenheid van het Vesak Festival zijn gedeeld met de boeddhistische gemeenschap wereldwijd”, schrijft Scianna.