Rome, 4 januari 2024 - Het Vaticaan heeft vandaag gereageerd op de wijdverspreide kritiek op de nieuwe beleidsverklaring die kort voor Kerstmis werd gepubliceerd over de zegening van ongehuwde en homoseksuele paren in de katholieke kerk.
Vaticaan keurt niet-liturgische zegening ‘irreguliere’ paren goed (18-12-2023)
Het Dicasterie voor de Geloofsleer publiceerde een ‘Mededeling over de ontvangst van de verklaring Fiducia supplicans’. Daarin maakt de prefect van het dicasterie, kardinaal Victor Fernández, onmiskenbaar duidelijk dat er, afhankelijk van de kerkelijke context en de lokale cultuur, verschillende manieren en eerdere of latere tijdstippen van toepassing van de verklaring kunnen zijn. Een “totale of definitieve weigering van deze weg die aan priesters wordt voorgesteld” is echter niet toegestaan.
Dat geldt ook voor “nogal wat landen” waar homoseksualiteit in meer of mindere mate wordt veroordeeld, verboden en gecriminaliseerd. Maar daar vereisen de culturele en juridische moeilijkheden tijd en pastorale strategieën die verder gaan dan de korte termijn. “In deze gevallen is er, naast de kwestie van zegeningen, een grote en verreikende pastorale missie die vorming, de verdediging van de menselijke waardigheid, de leer van de sociale leer van de Kerk en verschillende strategieën die geen haast toelaten, omvat”, zegt Fernández in zijn mededeling. In een dergelijke context moeten de bisschoppenconferenties “de noodzaak overwegen van verdere studie en onderscheiding om te handelen met pastorale voorzichtigheid”.
De verklaring over zegeningen bracht een verdeelde reactie binnen de Kerk teweeg. Vooral in Afrika en Oost-Europa, maar ook in delen van Latijns-Amerika, werd ze massaal afgewezen.
Kardinaal Fernández zegt dat Fiducia supplicans stevig vasthoudt aan de traditionele leer van de Kerk over het huwelijk. Daarom is geen enkel ritueel toegestaan dat verwarring zou kunnen veroorzaken. Volgens de prefect geeft de verklaring dan ook geen enkele aanleiding “om er doctrinair afstand van te nemen of om het als ketters, in strijd met de kerkelijke traditie of godslasterlijk te beschouwen”.
De eigenlijke nieuwheid van de verklaring is volgens de kardinaal niet de mogelijkheid om paren in “irreguliere relaties”te zegenen. Eerder betreft het de uitbreiding en verrijking van het klassieke begrip van zegeningen: door onderscheid te maken tussen twee verschillende vormen van zegenen, namelijk de “liturgische of rituele”en de meer “spontane of pastoraal gemotiveerde”. Daarom stelt Fiducia supplicans voor om meer “zegeningen in de zin van pastorale zorg”uit te voeren, die niet dezelfde voorwaarden vereisen als zegeningen in een liturgische of rituele context.
Fernández gaat verder met vragen over de praktische realisatie van deze “zegeningen uit pastorale zorg”. Deze mogen maar heel kort zijn – 10 à 15 seconden – en mogen geen rituele vorm aannemen. Ze mogen bijvoorbeeld nooit worden gegeven in direct verband met een burgerlijke ceremonie. Ook mogen de gezegenden niet feestelijk gekleed zijn alsof zij een huwelijk zouden wagen. Bovendien mogen de zegeningen niet plaatsvinden op een belangrijke plaats in het kerkgebouw of voor het altaar, omdat dit verwarring zou veroorzaken.
“Om deze reden is elke bisschop in zijn bisdom gemachtigd door de verklaring Fiducia supplicans om dit soort eenvoudige zegeningen te geven, met alle aanbevelingen van voorzichtigheid en zorgvuldigheid, maar in geen geval is hij gemachtigd om zegeningen voor te stellen of te geven die zouden kunnen lijken op een liturgische viering”, aldus de prefect van het Dicasterie voor de Geloofsleer.