Beijing (KAP/KNA), 22 april 2025 – De regering van de Volksrepubliek China waardeert de samenwerking met de Heilige Stoel en de toenaderingskoers van paus Franciscus. In een reactie op het overlijden van het hoofd van de Katholieke Kerk zei Go Jiakun, woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken, vandaag: “In de afgelopen jaren hebben China en het Vaticaan constructieve contacten onderhouden, nuttige uitwisselingen gecultiveerd en uitgebreid gecommuniceerd over internationale kwesties.”
“China is bereid om samen te werken met het Vaticaan om de betrekkingen tussen China en het Vaticaan voortdurend te verbeteren,” zei de woordvoerder. Na het nieuws van het overlijden, dat aanvankelijk zonder commentaar door de staat werd vrijgegeven op paasmaandag, stonden veel katholieken in China even stil en baden voor de overleden paus.
Op sociale media schreven mensen “Hij was een goed mens” of “De wereld neemt afscheid van een gepassioneerde religieuze leider!”. Gebruikers merkten op dat de paus de grenzen van het geloof had overwonnen “met zijn leer van liefde en tolerantie” en dat hij stond aan de kant van kwetsbare groepen en voor vrede streed.
Chinees luchtruim
Geen enkele paus heeft China ooit bezocht. Maar in 2014 was Franciscus het eerste katholieke kerkhoofd dat door het Chinese luchtruim vloog toen hij op weg was naar Zuid-Korea. Hij stuurde een telegram vanuit de lucht en bracht zijn “beste wensen” over aan staats- en partijleider Xi Jinping en alle Chinezen. Hij riep op tot “de goddelijke zegen van vrede en voorspoed voor de natie”.
De paus kwam voor het laatst vrij dicht bij China toen hij in 2023 Mongolië bezocht en veel Chinese katholieken daarheen reisden. Zijn grote wens om als eerste paus China te bezoeken bleef echter onvervuld.
Franciscus zocht een controversiële toenadering tot de regering. Sinds de communisten in 1949 aan de macht kwamen hebben zij de Katholieke Kerk vervolgd.
Er zijn naar schatting tien miljoen katholieken in China. Zij zijn lid van het door de staat gecontroleerde Chinees Katholieke Patriottisch Genootschap, dat de paus niet als hoofd erkend. Partijleider Xi streeft naar ‘sinificatie’, het op één lijn brengen van religieuze leerstellingen en praktijken met zijn Chinees-communistische ideologie.
Ondergrondse kerk
De katholieken die de paus als hoofd van de Chinese kerk beschouwen en haar onafhankelijkheid nastreven, behoren tot de ondergrondse kerk. Dat zijn er waarschijnlijk miljoenen, hoewel de meerderheid hun geloof volgt in het door de partij gecontroleerde kerkgenootschap. Veel gelovigen die in de officiële kerken te vinden zijn, tonen echter ook hun religieuze trouw aan de paus achter gesloten deuren, wat openlijk niet mogelijk is.
Een belangrijk twistpunt tussen Beijing en het Vaticaan is de benoeming van bisschoppen in China. Vijf jaar na zijn verkiezing tot paus promootte Franciscus een controversiële overeenkomst met China, waarvan de details geheim zijn gebleven. Het draait om samenwerking bij de benoeming van bisschoppen. Volgens de overeenkomst heeft de paus waarschijnlijk de eindbeslissing, zelfs als de bisschoppen worden geselecteerd door de staat. Er is harde kritiek geweest van Chinese katholieken omdat er geklaagd werd over een “uitverkoop” van de ondergrondse kerk en een “onderwerping” aan de heerschappij van de Communistische Partij.
Hoewel zelfs het Vaticaan niet helemaal tevreden was met de uitvoering, werd de overeenkomst in oktober 2024 verlengd, niet met twee jaar zoals eerder, maar met vier. Woordvoerder Guo van het ministerie van Buitenlandse Zaken benadrukte dat de overeenkomst vanuit Chinees perspectief “soepel is geïmplementeerd”.
Taiwan
Hij herhaalde ook de eis dat de Heilige Stoel zijn diplomatieke erkenning van Taiwan opgeeft. Beijing beschouwt de democratische eilandrepubliek als onderdeel van de Volksrepubliek, hoewel het daar nooit toe heeft behoord en al tientallen jaren onafhankelijk wordt bestuurd.
Met zijn toenaderingskoers wilde Franciscus de katholieke kerk in China verenigen en een einde maken aan de verdeeldheid. Maar critici waarschuwen dat de vertegenwoordigers van de ondergrondse kerk zich ondergeschikt zouden moeten maken aan de staat en dat de katholieken zich zouden moeten onderwerpen aan de dictaten van de Communistische Partij.