Baltmore, 22 juli 2021 - De beroemde Amerikaanse theoloog en publicist George Weigel heeft felle kritiek geuit op paus Franciscus. Diens onlangs uitgevaardigde motu proprio Traditionis custodes, waarmee de Tridentijnse ritus aan banden wordt gelegd, noemt Weigel “theologisch incoherent, pastoraal polariserend, onnodig” en “wreed”. 

De publicist schrijft dat in een op 21 juli gepubliceerd essay op de website First Things. Hij begint ermee te zeggen dat hij een “Novus Ordo man” is en dus geen fanatieke aanhanger van de Vetus Ordo, de oude, Tridentijnse ritus. Novus Ordo (‘de nieuwe orde’) verwijst naar de liturgische hervomingen van Vaticanum II.

Encyclopedie: Tridentijnse mis

George Weigel, die een biografie schreef van paus Johannes Paulus II, was tijdens het pontificaat van Benedictus XVI een graag geziene gast in Vaticaanstad. Ook Franciscus verleende hem geregeld een privéaudiëntie.

“Ik ben het er niet mee eens dat het Romeins Missaal, uitgevaardigd door paus Pius V in 1570, de Romeinse ritus in kerkelijk barnsteen heeft begraven”, schrijft Weigel, die eraan toevoegt dat hij het Latijn niet als een sacrale taal beschouwt. Pius VI was de paus die de liturgische hervormingen van het Concilie van Trente (Tridentinum) implementeerde.

Reactie bisschop Hendriks van Haarlem-Amsterdam op Traditionis custodes

“Ik denk dat de suggestie van sommige liturgische traditionalisten dat het voortbestaan van het katholicisme het herstel vereist van de oude gebeden aan de voet van het altaar, de oude offertoriumgebeden en het oude Laatste Evangelie belachelijk is: dat is ook hoe ik aankijk tegen de beweringen dat de liturgische grondwet van het Concilie en de onmiddellijke implementatie ervan het resultaat waren van een samenzwering van vrijmetselaars, communisten en homoseksuele geestelijken”, vervolgt Weigel. 

Desalniettemin is hij ervan overtuigd dat de Tridentijnse ritus niet bij het oud vuil gezet moet worden. Franciscus lijkt er immers in Traditionis custodes op aan te sturen de Vetus Ordo een langzame dood te laten sterven. Volgens Weigel is dit “een treurig voorbeeld van de liberale intimidatie die de laatste tijd in Rome maar al te bekend is geworden”. Daardoor wordt er te weinig rekening gehouden met gelovigen die de Tridentijnse ritus oprecht beleven als een krachtbron voor hun spiritualiteit.

De Amerikaan betoogt dat “in veel Amerikaanse parochies waar de Buitengewone Vorm is aangeboden naast de meer gebruikelijke Gewone Vorm, de eenheid van de Kerk niet is aangetast”. 

Benedictus XVI verklaarde in 2007 dat de Romeinse ritus voortaan zou bestaan uit een gewone en een buitengewone vorm. De gewone vorm was van na Vaticanum II en de buitengewone vorm van vóór Vaticanum II, dat wil zeggen - wat de misviering betreft - het Missale Romanum uit 1962. Paus Franciscus heeft dit onderscheid opgeheven. Hij wil dat de postconciliare eredienst voortaan de enige uitdrukking is van de Romeinse ritus.

Weigel: “Dat sommige voorstanders van de Buitengewone Vorm zichzelf zien als het enige trouwe overblijfsel van een aftakelende Kerk is zeker waar, en hun aanwezigheid online is deprimerend bekend. Maar het is een empirisch onhoudbare laster om te suggereren, zoals Traditionis custodes doet, dat dit verdeeldheid zaaiende superioriteitscomplex (…) het nieuwe normaal is voor hen die wensen te aanbidden in missen die worden opgedragen volgens het Missaal van 1962. Romeinse oordelen moeten niet worden gebaseerd op de hysterie en de capriolen van de katholieke blogosfeer.”

Met dat laatste verwijst hij naar een aantal ultraconservatieve blogs die paus Franciscus als een ketter beschouwen.

Weigel klaagt over wat hij beschouwt als de “autoritaire inslag” van het vrijzinnige katholicisme en vindt dat dit “in het huidige pontificaat heeft geleid tot een extreme opvatting van pontifaal gezag die paus Pius IX zou doen blozen”. 

Volgens Weigel zal Traditionis custodes en de geest die daaruit spreekt “een duidelijk effect hebben op de volgende pausverkiezing”.

In de VS heeft een aantal bisschoppen gezegd dat zij niet van plan zijn de Tridentijnse ritus de kop in te drukken. Maar mocht een individuele diocesane bisschop dat wel willen doen, dan heeft hij daartoe krachtens Traditionis custodes het volste recht toe.