Rome, 20 juni 2023 - Het algemeen secretariaat van de katholieke Bisschoppensynode heeft vandaag het werkdocument gepubliceerd dat richting zal geven aan de tweefasige Zestiende Algemene Gewone Assemblee van de Bisschoppensynode in oktober 2023 en oktober 2024 in Vaticaanstad. Het zogenoemde instrumentum laboris bestaat uit ongeveer zestig pagina's waarin de ervaringen van lokale kerken in elke regio van de wereld zijn opgenomen. Opvallend is de oproep tot voor respect voor diversiteit en tot communicatieve vernieuwing.
Het document brengt de ervaringen van bisdommen over de hele wereld van de afgelopen twee jaar samen, vanaf 10 oktober 2021, toen paus Franciscus een synodaal proces in gang zette. Sindsdien wordt de komende assemblee ook wel de ‘synode over synodaliteit’ genoemd.
Het doel van het synodale proces, zo luidt het, “is niet het produceren van documenten, maar het openen van hoopvolle horizonten voor de vervulling van de zending van de Kerk”.
Het instrumentum laboris bestaat uit een verklarende tekst en vijftien werkbladen die een dynamische visie op het concept synodaliteit laten zien.
Er zijn twee hoofdsecties. Deel A belicht de ervaringen van de afgelopen twee jaar en geeft een weg aan om een steeds synodalere Kerk te worden. Deel B, getiteld ‘Communie, missie, participatie’, richt zich op drie prioriteiten: inclusiviteit; evangelisatie door alle gedoopten; gedeelde verantwoordelijkheden in bestuurszaken.
In het document wordt benadrukt dat een synodale kerk in de eerste plaats een “luisterende kerk” is en daarom “nederig wil zijn en weet dat ze om vergeving moet vragen en nog veel moet leren”.
“Het gezicht van de Kerk van vandaag draagt de tekenen van ernstige crises van wantrouwen en gebrek aan geloofwaardigheid. In veel contexten hebben crises in verband met seksueel misbruik en misbruik van macht, geld en geweten de Kerk ertoe aangezet een veeleisend gewetensonderzoek te doen, zodat bewogen door de Heilige Geest de Kerk nooit ophoudt zichzelf te vernieuwen in een reis van berouw en bekering die wegen van verzoening, genezing en gerechtigheid opent.”
Een synodale kerk is ook “een kerk van ontmoeting en dialoog” met gelovigen van andere religies en met andere culturen en samenlevingen. Het is een kerk die “niet bang is voor de verscheidenheid die zij draagt”, maar integendeel “deze waardeert zonder haar tot uniformiteit te dwingen”. De Kerk is synodaal wanneer ze onophoudelijk gevoed wordt door het mysterie dat ze viert in de liturgie, waarin ze elke dag “radicale eenheid” ervaart in hetzelfde gebed, te midden van een “verscheidenheid” van talen en riten.
Andere significante passages van het werkdocument gaan over gezag en communicatie. “Ontstaat autoriteit als een vorm van macht ontleend aan de modellen die de wereld biedt, of is het geworteld in dienstbaarheid?”
De noodzaak van “integrale vorming, initieel en voortdurend" voor het Volk van God; evenals de noodzaak van een gelijksoortige inspanning gericht op de vernieuwing van de taal die gebruikt wordt in de “liturgie, prediking, catechese, gewijde kunst, evenals in alle vormen van communicatie gericht aan de gelovigen en het bredere publiek, inclusief via nieuwe of traditionele vormen van media.” De vernieuwing van de taal moet “erop gericht zijn deze rijkdommen toegankelijk en aantrekkelijk te maken voor de mannen en vrouwen van onze tijd, in plaats van een obstakel dat hen op afstand houdt.”
Ter voorbereiding van de algemene assemblee hebben inmiddels de vergaderingen op continentaal niveau plaatsgehad: voor Europa in Praag (Tsjechië); voor Noord-Amerika in Orlando (VS); voor Latijns-Amerika en de Caraïben in Bogotá (Colombia); voor Afrika en Madagaskar in Addis Abeba (Ethiopië); voor het Midden-Oosten in Beiroet (Libanon); voor Azië in Bangkok (Thailand); voor Oceanië in Suva (Fiji).