Londen (The Tablet) 5 april 2022 - Er is veel voor te zeggen om de Russisch-Orthodoxe Kerk uit de Wereldraad van Kerken (WCC) te zetten, zei de anglicaanse geestelijke Rowan Williams zondag in een Brits radioprogramma. De voormalige aartsbisschop van Canterbury baseerde zich op een speciale wet van de WCC.
“Wanneer een kerk actief een aanvalsoorlog steunt, nalaat om flagrante schendingen van moreel gedrag in oorlogstijd te veroordelen, dan hebben andere kerken het recht om de vraag te stellen”, zei Williams. “Ik wacht nog steeds op een hooggeplaatst lid van de orthodoxe hiërarchie die zegt dat het afslachten van onschuldigen ondubbelzinnig wordt veroordeeld door alle vormen van christendom.”
Williams is een erkende autoriteit op het gebied van het orthodoxe christendom, omdat hij Russisch heeft geleerd om de werken van Dostojevski te bestuderen. Hij besprak de relatie tussen de kerk en de Russische staat, en historische vergelijkingen met de kerken in apartheid Zuid-Afrika en nazi-Duitsland.
“Het komt Poetin goed uit om een volgzaam kerkelijk establishment te hebben, en omgekeerd profiteert het kerkelijk establishment vrij goed van Poetins regime: veel dure nieuwe kerken die worden gebouwd, veel privileges voor de hiërarchie die in zekere zin nog aan het bijkomen is van al die decennia van meedogenloze vervolging onder het communistische regime.”
Hij zei dat dit leek op de situatie van het christendom in de vierde eeuw onder keizer Constantijn, “toen een kerk die lange tijd was vervolgd, zichzelf publiekelijk respectabel vond en het keizerlijke systeem vrij kritiekloos omarmde”.
Onder Vladimir Poetin is de Russisch-Orthodoxe Kerk steeds nauwer verbonden geraakt met de staat en de strijdkrachten, en vormt zij een hoeksteen van de visie van de Russische president van een unieke Russische cultuur die op gespannen voet staat met het Westen.
Williams zei dat “de jury er nog niet uit is” of Poetin objectief gezien slecht is, maar zei dat het de verantwoordelijkheid van de Russische kerk is om de vraag aan te pakken.
“Is zijn ziel in gevaar? Absoluut.”
Ondanks verschillende uitingen van onenigheid onder zijn geestelijken, heeft patriarch Kirill geweigerd de Russische invasie te veroordelen en wordt hij steeds meer gezien als medeplichtig aan de oorlog.
“We hebben bij de Russische hiërarchie geen tekenen gezien van bereidheid om zelfs maar om een staakt-het-vuren te vragen – dat is het minimum dat ik zou willen zien”, zei Williams.
De anglicaanse bisschop zei dat het standpunt van de patriarch verder ging dan een vermeende verdediging van de Russische cultuur en religie. “Wat ik niet kan begrijpen en niet kan goedkeuren is hoe dat te rijmen valt met een naakte agressieve daad van geweld tegen een naburige christelijke natie.”
Op de vraag wat hij zou zeggen als hij patriarch Kirill kon spreken, zei Williams:”Uw eigen kudde wordt vermoord in Oekraïne door andere leden van uw eigen kudde. Het is uw verantwoordelijkheid om het doden van uw eigen kudde te veroordelen, voor wie u verantwoording verschuldigd bent aan Jezus Christus.
Rowan Williams was aartsbisschop van Canterbury en primaat van de anglicaanse wereldkerk tussen december 2002 en december 2012.