Amsterdam, 8 december 2024 – De Nederlandse minister Caspar Veldkamp van Buitenlandse Zaken is bezorgd over de gevolgen van de snelle opkomst van Hayat Tahrir al-Sham (HTS) voor de minderheden in Syrië. Het “wrede regime” van Bashar al Assad kwam vandaag ten val na een opmars van opstandelingen die ruim een week geleden werd ingezet door HTS.
“HTS laat zich de laatste jaren gematigd uit. Ik zie tegelijkertijd dat er allerlei mensen zijn in Syrië die wel bezorgd zijn omdat ze weten dat HTS ook voortkomt uit al-Qaeda en al-Nusra. Ik denk in het bijzonder dat christelijke groepen of Koerden vragen: wat betekent dat voor ons? en die hele grote zorgen hebben”, zei Veldkamp, lid van de partij NSC, in het tv-programma Buitenhof.
De bewindsman hoopt op een vreedzame transitie “zonder wraakacties”. Volgens hem heeft de speciale VN-gezant voor Syrië, Geir Pedersen, al veel werk verricht om een vreedzame wisseling van de macht mogelijk te maken. Ook buurland Turkije, dat banden heeft met HTS, heeft volgens Veldkamp geen belang bij nieuwe chaos in Syrië.
Het Russisch ministerie van Buitenlandse Zaken heeft bevestigd dat Assad en zijn familie het land hebben verlaten. Waar de gevallen dictator zich nu ophoudt is niet bekend. Het ministerie meldt verder dat Russische bases in Syrië in een staat van verhoogde waakzaamheid zijn gebracht. Over de locatie van de gevluchte Assad bestaat onduidelijkheid. Bronnen binnen het Syrische leger zeggen dat hij met een vliegtuig uit Damascus is gevlucht. Het is onduidelijk wat er vervolgens met het toestel is gebeurd.
Afgelopen week deed de internationale katholieke hulporganisatie Aid to the Church in Need (ACN) een dringende oproep voor gebed en steun voor de christelijke gemeenschap en alle inwoners van de Syrische stad Aleppo. Sinds de bezetting van Aleppo door HTS was er sprake van een humanitaire crisis. Hoewel HTS respect jegens minderheden beloofde, was de situatie voor de ongeveer 25.000 christenen in Aleppo onzeker en extreem onveilig.
De alaviet Assad heeft zich altijd voorgedaan als secularist en beschermer van de diverse kerken in Syrië. Nu ook de hoofdstad Damascus door HTS is veroverd, houden christenen hun hart vast.
Assad kreeg een reeks sancties van het Westen aan zijn broek vanwege zijn ernstige schendingen van de mensenrechten, waaronder het gebruik van chemische wapens tegen zijn eigen volk. Veel Syrische christenen hechtten dan ook maar weinig geloof aan zijn belofte om kerken te beschermen, vooral niet na de 76 aanvallen van zijn regime op christelijke gebedshuizen in 2022. Kerken waren niet de enige doelwitten; zo viel hij woningen, ziekenhuizen en zelfs scholen aan in zijn pogingen om elk spoor van verzet tegen zijn gezag uit te wissen.
De diverse kerkgenootschappen in Syrië werden sinds de zogenaamde Arabische Lente door het Assad-bewind gechanteerd. Zolang zij zich aan zijn kant schaarden, zouden zij niets te vrezen hebben. Elke vorm van kritiek werd evenwel keihard afgestraft. Maar ogenschijnlijke trouw aan Assad was voor menig in Syrië levende christen minder erg dan geconfronteerd te worden met jihadistische milities zoals al-Nusra en ISIS.
