Achter het piepkleine net vissen

De sliptong, eigenlijk een baby zeetong, is zo dun en kronkelig dat er speciale netten nodig zijn om ze te vangen. Vissers slepen netten met gaten (maaswijdte) van acht centimeter over de zeebodem om sliptong uit het zand te vissen.

Kleinere maaswijdtes zijn wettelijk verboden om het vangen van te jonge vis te voorkomen. Maar zelfs met de maaswijdte van acht centimeter blijft het probleem bestaan van onbedoelde kleine vissen en zeedieren op het droge.

Enorme bijvangst voor een portie sliptong

The Good Fish Foundation, mede opgericht door Margreet van Vilsteren, informeert consumenten over duurzame visconsumptie. Op de viswijzer slaan de wijzers voor sliptong in het rood. Oftewel bestempeld als ‘niet duurzaam’. Hoewel er genoeg sliptongen zijn, is vooral de bijvangst van ongewenste vissen het probleem.

De ongewenste vissen sorteert sliptongvisser Sjors – hij is te zien in de KvW uitzending - direct op het schip: 'Er zitten vaak te kleine vissen bij die niet verkocht mogen worden. Voor één sliptong heb je zo’n vijftien tot twintig vissen bijvangst. De bijvangst gaat direct weer levend overboord.'

Het probleem is dat een deel van de vissen vaak toch dood zijn, stelt Margreet van Vilsteren. Dat zijn allemaal jonge vissen die zich nog niet hebben kunnen voortplanten.

Hoeveel vis precies dood overboord gaat is lastig te zeggen. Wel dat de verhouding bijvangst enorm is voor de hoeveelheid gevangen sliptong.

Illegale mazen in de wet

Ondanks de regels zijn er ook vissers die kleinere maaswijdtes gebruiken om meer vis te vangen zegt Geert Meun van VisNed (Vereniging van kottervissers). ‘Gelukkig niet door de hele vloot, maar er zijn altijd vissers die het proberen. Een visser is een jager, dus die probeert om zoveel mogelijk vis te vangen.’

Sommige vissers gebruiken illegale ‘binnenkuilen’ waarbij twee netten over elkaar worden gelegd voor kleinere mazen. Deze techniek leidt tot meer sliptong en bijvangst. Soms worden te kleine vissen niet overboord gegooid maar illegaal verhandeld. Zo werden onlangs drie vissers aangehouden bij een politieactie naar ondermaatse vis in Vlissingen.

Geheimzinnige praktijken

Volgens Van Vilsteren is in het geval van illegale netten de bijvangst nog veel groter. Zij zegt dat voor elke gevangen sliptong, tot wel veertig andere vissoorten grotendeels dood overboord gaan als gevolg van de bijvangst. 

Dit zou betekenen dat een portie sliptong (vaak drie stuks), 120 andere vissen het leven hebben gekost.

De frequentie van deze praktijken is moeilijk vast te stellen, aangezien het een publiek geheim is en op zee plaatsvindt. Vissers die betrapt worden, riskeren hun visvergunning. De inspectie controleert op maaswijdtes. Maar met slechts één schip voor een gebied twee keer zo groot als Nederland is handhaving lastig.

Vissers zijn vaak op de hoogte van de locatie van het inspectieschip en nemen preventieve maatregelen. Ze gebruiken radar en apps om elkaar te informeren.

De Europese Commissie stelt een actieplan op

De Europese Commissie wil maatregelen treffen met selectievere vangst om de bijvangst van jonge vis te verminderen. Met als doel dat er meer vissoorten in zee terugkeren.

Zo willen ze bodemverstorende visserij in beschermde gebieden tot 2030 stapsgewijs verbieden. De visgebieden in de Noordzee en Waddenzee liggen bijna volledig in beschermde gebieden.

Als het plan doorgaat, dan is het zo goed als gedaan met de Nederlandse bodemvisserij. En dus de vangst van tong. Het kabinet verzet zich momenteel tegen het voorstel. Volgens de minister Adema gaat het EU-plan voorbij aan verschillen tussen zeegebieden en visserijtechnieken. Dit maakt het plan in de ogen van Adema te generaliserend.

Sliptongetjes zullen dus nog wel even op de menukaart te vinden zijn. Het is moeilijk te zeggen hoeveel bijvangst er exact gemoeid is bij het vangen van de sliptong. Maar het kan zijn dat voor elke portie sliptong, er 120 dode vissen op de zeebodem liggen. Geen slippertje dus.