Palermo, 19 januari 2023 - De arrestatie van maffiabaas Matteo Messina Denaro maandag in Palermo is toegejuicht door de Katholieke Kerk op Sicilië. De 60-jarige topcrimineel, die vermoedelijk de hoogste baas van de Cosa Nostra is, was sinds 1993 voortvluchtig.
De aartsbisschop van Palermo, mgr. Corrado Lorefice, zegt in een verklaring dat de dertig jaar dat Denaro ondergedoken zat “dezelfde dertig jaar zijn die de stad Palermo en haar inwoners in plaats daarvan hebben doorgebracht door de weg van vrijheid en waardigheid te kiezen, door met alle kracht de logica van het geweld en het gedraai af te wijzen en door als gemeenschap met overtuiging de logica van een nieuwe ijverige en gedeelde burgerzin te omarmen”.
Volgens de aartsbisschop heeft de arrestatie van Denaro een grote symbolische waarde omdat ze staat voor “de afsluiting van de meest dramatische en pijnlijke bladzijde uit het recente leven van Palermo”.
Lorefice prijst de inspanningen die de stad de laatste jaren heeft geleverd om zich te distantiëren van de maffia-erfenis. Hij herinnert ook aan alle slachtoffers van het maffia-geweld en noemde hen “martelaren van rechtvaardigheid en geloof”.
Denaro werd door de carabinieri aangehouden in de privékliniek La Maddalena in Palermo. Hij werd daar onder een valse naam behandeld voor kanker.
Denaro is bij verstek al veroordeeld tot levenslang vanwege medeplichtigheid aan de moord op de rechters Giovanni Falcone en Paolo Borsellino in 1992. Hij kreeg ook een levenslange gevangenisstraf voor bomaanslagen in Florence, Rome en Milaan, waar in 1993 tien mensen bij omkwamen. Daarnaast zou de maffiabaas betrokken zijn geweest bij het ontvoeren, twee jaar lang martelen en uiteindelijk vermoorden van de jongen Giuseppe Di Matteo. Hij werd vermoord en opgelost in zuur, omdat zijn vader had getuigd tegen de maffia.
De politie zei in september 2022 dat Denaro ondanks zijn lange vlucht nog steeds in staat was om de maffia aan te sturen in de regio rond de Siciliaanse stad Trapani.
Premier Giorgia Meloni reageerde op Twitter verheugd op de arrestatie. “Een grote overwinning voor de Staat, dit laat zien dat we niet opgeven in de strijd tegen de maffia. Mijn dank, en die van de hele regering, gaat uit naar de politie en in het bijzonder de carabinieri, naar de nationale aanklager tegen de maffia en de aanklager van Palermo voor de arrestatie van een belangrijke maffiabaas.” Meloni noemt het bestrijden van de maffia een belangrijk punt voor haar regering.
De arrestatie van Denaro is bijna precies dertig jaar na de arrestatie van Salvatore Riina, de capo dei tutti capi (‘baas aller bazen’) van de Cosa Nostra. Hij overleed in 2017 in gevangenschap.
De Italiaanse priester Luigi Ciotti, voorzitter van de nationale antimaffiaorganisatie Libera zegt dat de arrestatie van Denaro “mooi en geruststellend nieuws” is voor zowel de autoriteiten die hem achtervolgden als de families van de maffiaslachtoffers.
Ciotti prijst de inspanningen van de politie, maar waarschuwt ook dat het land "dezelfde taferelen en reacties ziet als dertig jaar geleden: het klimaat van algemene opgetogenheid, het unanieme applaus van de politici, de felicitaties en de verklaringen van een 'grote dag', van 'overwinning van de wettigheid', enzovoort. Ik wil niet dat de fouten die na de arrestatie van Riina en Provenzano zijn gemaakt, worden herhaald”.
Misdaadsyndicaten zegt Ciotti, “zijn niet herleidbaar tot hun bazen; dat zijn ze nooit geweest, en dat zijn ze nu nog minder, omdat ze zich hebben ontwikkeld tot netwerken die in staat zijn het enkele gemis te compenseren door de kracht van het systeem.”
De priester spreekt de hoop uit dat Denaro, nu hij in hechtenis zit, openhartig zal praten over hoe hij zo lang ondergronds kon blijven. “Niemand ontkomt dertig jaar aan gevangenneming, tenzij dankzij een dekmantel op verschillende niveaus”, aldus don Ciotti.
Gisteren hield kardinaal Pietro Parolin, de staatssecretaris van de Heilige Stoel, een toespraak in de Italiaanse Senaat. Ook de ‘tweede man van het Vaticaan’ toonde zich daarbij verheugd over de aanhouding van Denaro.
Parolin sprak de hoop uit dat “iedereen weer in recht en orde zal leven”. De keuze voor de maffia is volgens de kardinaal-staatssecretaris een keuze voor slavernij, zowel voor degenen die deel uitmaken van de maffia als voor de slachtoffers.
Aanleiding van Parolins aanwezigheid in het Palazzo Madama in Rome, waar de senaat vergadert, was een symposium over de zalige Rosario Livatino, een jonge Siciliaanse magistraat die op 21 september 1990 in Agrigento werd vermoord door de maffia. Voor de gelegenheid was de reliekschrijn met Livatino’s bebloede hemd, dat hij droeg toen hij werd vermoord, naar Palazzo Madama gebracht.