09-02-2019
Bisschop Gerard de Korte van Den Bosch heeft zaterdag het verkiezingscongres van het CDA toegesproken. In de Kromhouthal in Amsterdam riep de rooms-katholieke kerkleider de christendemocraten op zich zonder angst te laten leiden door hun eigen kernwaarden: rentmeesterschap, gespreide verantwoordelijkheid, publieke gerechtigheid en solidariteit.
De bisschop sprak over angst, onzekerheid en boosheid in de samenleving. “In vele landen zien wij de opkomst van populisme en onvruchtbaar nationalisme: eigen land eerst; eigen volk eerst. Al jaren geleden werd gesproken over een cultuur vol onbehagen. Wij zien boze, bezorgde mensen in gele hesjes. Wij zien demonstrerende tieners. Er heerst boosheid over tal van zaken: stagnerende koopkracht; een machtsverschuiving van arbeid naar kapitaal; toenemende sociale ongelijkheid; een onzekere toekomst van moeder aarde.”
Is er geen onbalans ontstaan tussen publieke en private belangen?, vraagt de bisschop zich af. “Is het vertrouwen in de krachten van de markt niet te groot geworden? In ieder geval vinden velen dat de sociale gerechtigheid in gevaar is gekomen. De gele hesjes laten zich helaas vaak leiden door destructieve woede: kapotte winkelruiten; auto’s in de brand; doden zelfs.”
Volgens monseigneur De Korte is er ook een constructieve woede mogelijk: wanneer woede wordt omgezet in creatieve actie. “Graag gun ik de christendemocratie die constructieve woede. Om onrecht stevig aan te pakken; om rechtvaardigheid en onderlinge verbondenheid naderbij te brengen.”
Om de angst en het onbehagen bij de burgers weg te nemen zouden christendemocratische politici meer uit de eigen bronnen moeten gaan putten.
Rentmeesterschap
“Als het gaat om rentmeesterschap denk ik als katholiek bisschop automatisch aan de meest recente sociale encycliek Laudato si’. Paus Franciscus doet met deze rondzendbrief een hartstochtelijke oproep om onze aarde als ons gemeenschappelijk huis te beschermen. Ik zou hopen dat deze tekst van de paus juist ook door de christendemocratie in concreet beleid wordt omgezet”
De bisschop wees vervolgens op de noodzaak van een enorme transitie in de komende decennia, niet alleen als het gaat om de energievoorziening maar ook om de mate van productie en consumptie. “Onze ecologische voetafdruk moet snel kleiner worden. Ik hoop dat de christendemocratie op dit punt een voortrekkersrol wil innemen. In gehoorzaamheid aan de Schepper en in het belang van de generaties na ons.”
Gespreide verantwoordelijkheid
De Korte ging ook in op de kernwaarde van de ‘gespreide verantwoordelijkheid’, een term die door het CDA is bedacht om het katholieke denken over subsidiariteit en het protestantse denken over soevereiniteit in eigen kring samen te smeden. “Niet het individu en de markt, niet de overheid, maar het brede maatschappelijk middenveld krijgt in het christendemocratisch denken het primaat.”
“Juist in onze dagen zien wij een onbalans tussen individu en gemeenschap. Er is veel eenzaamheid onder ouderen én jongeren. Juist ook de kerken als onderdeel van het maatschappelijk middenveld zijn bereid om met andere bondgenoten op te trekken om onderlinge banden tussen mensen te smeden. Dagelijks zijn vele duizenden kerkmensen in touw om zieken en ouderen te bezoeken en hun isolement te doorbreken”, sprak De Korte, die binnen de Nederlandse Bisschoppenconferentie referentie is voor het aandachtsveld ‘Kerk en samenleving’.
Publieke gerechtigheid
Wat betreft de publieke gerechtigheid toonde de bisschop zich kritisch ten aanzien van het door het CDA gesteunde regeringsbeleid. “Is in de afgelopen decennia het Angelsaksische model niet te dominant geworden? Heeft de christendemocratie het Rijnlandse model wel voldoende verdedigd? Niet alleen de belangen van de aandeelhouders zijn belangrijk maar ook de belangen van de werknemers en de belangen van moeder aarde. Niet alleen profit, maar ook people en planet.”
De Korte stoort zich aan “de bizarre inkomens in de top van de banken en het bedrijfsleven maar ook in de wereld van de sport en de sector van het amusement”. Deze exuberantie leidt volgens hem tot decadent gedrag. “En het leidt tot jaloezie en afgunst. Tegelijkertijd is er in ons rijke Nederland een onderkant van acht procent van de bevolking arm, waaronder honderdduizenden kinderen.”
Zorgelijk vindt de bisschop ook de verarming van een deel van de middenklasse. “Een stabiele samenleving vraagt om een stabiele middenklasse. Verarming van de lagere middenklasse vertaalt zich dus in een destabilisering van de samenleving.”
Solidariteit
De Korte: “Vanouds stond de christendemocratie garant voor de solidariteit tussen de verschillende standen en klassen. Aan wie veel geschonken is, zal veel worden gevraagd. Rijken zijn geroepen tot verbondenheid met armen. Ontvangen talenten zijn niet er niet alleen voor zelfontplooiing maar tot opbouw van de gehele samenleving. Juist nu is behoefte aan solidariteit binnen Nederland, aan solidariteit binnen Europa maar ook wereldwijd. Alle mensen zijn immers kinderen van dezelfde God.”