Als je de Sint Janskerk in Schiedam inloopt, het decor van de nieuwste aflevering van Petrus in het land, valt je oog direct op de enorme groene installatie tussen de zuilen van de kerk. Het is de Stadcocon: een groot groen opblaasbaar kunstwerk van kunstenaar Florentijn Hofman, op verzoek van het Stedelijk Museum Schiedam. Je kunt Hofman onder andere kennen van de gigantische badeend die hij te water laat in havensteden over de hele wereld.

Inspiratiebronnen

Hofman vertelt dat hij zich bij het bedenken van de Stadcocon heeft laten inspireren door het kerkgebouw. ‘Ik heb zelf een tijd in Schiedam gewoond, maar was nog nooit in de Sint Janskerk geweest. Bij binnenkomst proef je dat het een gebouw is met geschiedenis. Je wordt overvallen door licht en ruimte. Je voelt dat je in een Godshuis bent.’

Niet alleen de omgeving was een inspiratiebron, ook geluid speelde een belangrijke rol. ‘Tijdens mijn eerste bezoek aan de kerk hoorde ik de organist spelen. Dit was oorverdovend, maar ik dacht gelijk, hier moeten we wat mee’. Speciaal voor de Stadscocon schreef Hofman, samen met componist Jasper le Clecq, een muziekstuk. Tijdens je bezoek aan de cocon is een soundscape te horen met zowel momenten van stilte als minimalistische geluiden van het orgel, gespeeld door stadsorganist Arjen Leistra. Hofman licht toe: ‘Het kunstwerk en de muziek staan niet los van elkaar, het is één installatie. De Stadscocon kun je zien als een dun membraan tussen jou en de werkelijkheid; het is aan iedereen persoonlijk om je te laten inspireren door de omgevingsgeluiden, of juist helemaal niet’.

De Stadcocon is maar liefst 26 meter lang en bijna 10 meter hoog. ‘Een grootschalig object zoals de Stadscocon vraagt om aanraking, je moet het fysiek doormaken. Het kan haast een soort oerdrift zijn om dingen aan te willen raken. Je handen en ogen kunnen op die manier ook dingen uitleggen aan je hoofd.’ Hofman vertelt dat hij die oerdrift, dat kinderlijke, ook ziet terugkomen als er schoolklassen langskomen. ‘De kinderen begonnen tegen de wanden op te rennen en de Stadscocon te gebruiken als glijbaan.’ De Stadscocon is dus niet alleen om naar te kijken, het kunstwerk ervaren is een belangrijk component.

De Stadscocon is volgens Hofman ook een sociale ervaring. ‘Er is een moment van samenzijn; iedereen trekt diens schoenen uit en visueel gezien krijgt alles een groene gloed.’ Het is een collectieve ervaring, Hofman vertelt: ‘Ik heb wel eens gezegd dat iedereen klein is in mijn werk. Sociale en culturele status boeit niet meer; het gaat over jouw verhouding tot jezelf.’

Het kunstwerk in relatie tot religie

Hofman wil zeker niet ontkennen dat de Stadscocon onderdeel is van een kerkgebouw. ‘Je kunt je niet losmaken van het religieuze aspect, het vraagt om een groot gebaar van verwondering, inspiratie en spiritualiteit.’ Wel vindt hij het van belang om te benadrukken dat het niet al te dwingend moet overkomen. Het is een publiek werk en daarom wil Hofman dat het toegankelijk blijft, dat je zaken aan de verbeelding overlaat en niet te veel uitlegt.

Ook vindt hij dat religie letterlijk en figuurlijk tegen het licht gehouden moet worden. ‘Ik ben zelf wel religieus opgevoed, maar doe er nu niet veel mee. Ik vind vooral dat zingeving en levensbeschouwing gaat over het vertrouwen: in jezelf én in anderen. Vertrouwen in ieder geval.’

Wat Hofman voornamelijk wil overbrengen met zijn kunstwerk is dat het een ervaring moet zijn die gaat over jou. ‘Het gaat om jouw perspectief, om jouw kijken. Als je binnenkomt zie je ook niet gelijk het kerkgebouw, je gaat eerst de cocon in. Het draait dus meer om een persoonlijke beleving en niet zozeer om God.’ Hij noemt dat je zelf vrij bent in de ervaring: ‘Ik zou het omschrijven als een kunstwerk waarin alles je kan laten verwonderen.’