Zo’n 1,7% van de bevolking wordt geboren als intersekse. Om je een beter beeld te geven: dat is ongeveer net zoveel als het percentage mensen dat wordt geboren met rood haar. Intersekse wordt gehanteerd als parapluterm voor kinderen die zijn geboren zonder de traditioneel kenmerkende karakteristieken van man of vrouw. Het komt voor dat een operatie na de geboorte dan echt nodig is. Bijvoorbeeld als de kans groot is dat er later een vorm van kanker zal ontwikkelen of als plassen niet mogelijk is met de aangeboren genitaliën.

Maar de operatie wordt ook vaak uitgevoerd zonder daadwerkelijke medische aanleiding. In Engeland werd vastgesteld dat er ongeveer 150 kinderen per jaar als intersekse worden geboren. Daarvan worden er ongeveer dertig geopereerd. Maar dat zijn niet alleen de kinderen die kans lopen op medische problemen. In andere gevallen wordt de operatie gedaan omdat dit de wens van de ouders is. Toch blijkt uit de BBC-documentaire van dat de houding ten opzichte van deze ‘onnodige’ operaties langzaam maar zeker aan het veranderen is.

Niets doen

Rosie Lohman is intersekse. Na haar geboorte werd duidelijk dat ze dagelijks medicijnen moest slikken, maar een operatie daarentegen, was geen vereiste. Tóch adviseerden de dokters haar ouders om voor een operatie te kiezen en daarmee haar clitoris te laten verkleinen en een vaginale opening te creëren. De vader van Rosie: “Dat was het enige advies dat ze gaven, dus ik vroeg aan de dokters: hoe zit het dan met het meest voor de hand liggende plan? Namelijk, niks doen?” De familie koos er dan ook voor om Rosie niet te laten opereren. De operatie is namelijk maar een heel klein aspect van gezondheid. Een intersekse kindje dat na de operatie alle geslachtskenmerken van een jongen heeft, kan zich op latere leeftijd alsnog meer een meisje voelen. Zo’n operatie kan later een enorme sociale en mentale impact hebben.

De documentaire van de BBC laat ook zien hoe interseksuelen in Nairobi worden behandeld. Ze worden daar vaak niet geaccepteerd en worden gedwongen om  in de schaduw te leven. Op het platteland kan het zelfs zo ver gaan dat kinderen worden vermoord. Ann komt uit Nairobi en kreeg veertien jaar geleden een kindje dat zowel een penis als een vagina leek te hebben. “Ik was in de war, is het nou een jongen of een meisje? In het ziekenhuis vertelden de doktoren dat een operatie de beste optie was. En dat het beter zou zijn voor mijn kind als de penis verwijderd zou worden.“

Onomkeerbaar

De keuze werd uiteindelijk gemaakt door de artsen. Zij besloten op dat moment dat het kind als meisje door het leven zou gaan. De operatie kostte Ann een jaarsalaris en was onomkeerbaar. Haar kind groeide op, maar voelde zich allesbehalve een meisje. Omdat hij zo worstelde met zijn identiteit, probeerde hij zelfs een einde aan zijn leven te maken.

Ook de Keniaanse Catherine kreeg een baby die in plaats van een geslacht, een vraagteken toebedeeld kreeg. Daardoor kon ze haar kind niet inschrijven op een school. Ze startte een rechtszaak om een derde geslachtsoptie mogelijk te maken: man, vrouw en intersekse. Na aanleiding van haar rechtszaak werd er een taskforce opgericht om de rechten van interseksuelen in het land onder de loep te nemen. Het advies van de taskforce naar aanleiding van hun onderzoek, klonk luid en duidelijk: doe alleen een operatie als de persoon in kwestie zélf toestemming heeft gegeven.

Hokjesdenken

Ook in Nederland kunnen interseksuele kinderen geopereerd worden, mits de ouders dit willen. Artsen adviseren wel vaak om te wachten met de operatie wanneer er geen medische noodzaak is. Daarom zijn er wel artsen die te maken krijgen met zeer teleurgestelde ouders, nadat ze een permanente operatie niet wilden uitvoeren.

De ouders van Rosie staan in ieder geval achter hun besluit om haar niet te laten opereren. “Ze zeiden dat er van alles fout zou gaan als we Rosie niet zouden laten opereren. Maar niets daarvan is waarheid geworden.” De Lohmans hebben natuurlijk geen idee of Rosie hen later dankbaar zal zijn en of ze uiteindelijk voor een operatie gaat kiezen. Maar voor hen was het de enige juiste beslissing.

Uiteindelijk zijn deze operaties er natuurlijk om medische problemen op te lossen. Maar ze worden dus ook uitgevoerd om kinderen in een maatschappelijk geaccepteerd hokje te laten passen. Al geldt de vraag dan nog steeds: is het wel eerlijk om voor een kind te kiezen welk geslacht het krijgt?

Een interessante documentaire wat ons betreft, over een onderwerp waar we nog veel over kunnen leren.