Jeruzalem, 24 juli 2021 - Het vermoedelijk oudste kerkorgel ter wereld, dat in de twaalfde eeuw in de Geboortebasiliek in Bethlehem in gebruik was, wordt momenteel uitgebreid onderzocht en gereconstrueerd. Dat meldt het Christian Media Center in Jeruzalem.

In een vijfjarig onderzoeksproject wil de Franciscaanse Custodie van het Heilig Land het instrument, dat waarschijnlijk door Franse kruisvaarders naar Palestina werd gebracht, onderzoeken en reconstrueren om de klank ervan weer te kunnen horen.

Het instrument werd aan het begin van de twintigste eeuw door archeologen ontdekt in de basiliek boven de plaats waar volgend de overlevering Jezus werd geboren. 

Het bevindt zich nu in Jeruzalem en zal binnenkort worden tentoongesteld in het Franciscaans Museum. 

De orgelpijpen zijn nog in uitstekende staat, alsof zij pas gisteren werden gemaakt, bevestigde de Spaanse musicoloog David Catalunya, die van het franciscaanse hoofdkwartier de opdracht voor het project had gekregen.

Het orgel was bijna een eeuw lang gebruikt in de Geboortebasiliek en werd vervolgens verwijderd en verborgen tijdens een mosliminvasie aan het einde van de twaalfde eeuw. Het werd waarschijnlijk begraven in houten kisten om het te beschermen en eventueel te hergebruiken. Het onderzoeksproject moet ook dieper inzicht verschaffen in het gebruik en de ontwikkeling van het orgel in de liturgie en in de muziekgeschiedenis van de Middeleeuwen.

Al in de tiende eeuw werden orgels in de liturgie van de Westerse Kerk geïntroduceerd en voortdurend aangepast aan de behoeften van de vierende gemeenschap. Maar materieel bewijs voor de ontwikkeling van het orgel reikte tot dusverre slechts tot de vijftiende eeuw. De vondst in Bethlehem geeft inzicht in de beginfase van kerkorgels, aldus Catalunya.

De franciscanen, die in opdracht van de paus van Rome verantwoordelijk zijn voor het beheer van de christelijke heiligdommen in het Heilig Land, gaan een lang proces van werk en onderzoek tegemoet. “We moeten de fabricagetechnieken reconstrueren en de pijpen reconstrueren zoals ze in de Middeleeuwen werden gemaakt”, zei pater Stephane Milovitch van de Custodie in Jeruzalem. Op deze manier, vervolgde hij, “willen we het complete orgel waarheidsgetrouw reconstrueren, zodat we de klank ervan weer kunnen horen”.