Hongkong, 20 oktober 2024 – De Chinese kardinaal Joseph Zen Ze-kiun S.D.B., de emeritus bisschop van Hongkong, is boos. Hij vreest voor de katholiciteit in de Katholieke Kerk. Zo beweert hij dat de Synode over Synodaliteit te lijden heeft gehad van degenen die pleiten voor meer kerkelijke erkenning van liefdesrelaties tussen mensen van hetzelfde geslacht. Dat doet de 92-jarige salesiaan in een Engelstalige opiniebijdrage op zijn website Old Yosef.
Zen heeft grote kritiek op drie van zijn broeders in het Kardinalencollege: de Maltezer Mario Grech, de secretaris-generaal van de Bisschoppensynode; de Luxemburger Jean-Claude Hollerich, relator-generaal van de huidige synodeassemblee; en de Argentijn Victor Manuel Fernández, prefect van het Dicasterie voor de Geloofsleer. Volgens Zen hebben zij “niet het behoud van het geloof benadrukt, maar de nadruk gelegd op veranderingen, vooral veranderingen in de structuur en ethische leer van de Kerk; vooral met betrekking tot seks”.
De Chinese kardinaal wordt beschouwd als een sleutelfiguur in de conservatieve vleugel van de Katholieke Kerk en wordt al lang gezien als tegenstander van de manier van regeren van paus Franciscus, vooral in zijn omgang met het bewind van de Volksrepubliek China. Het voorlopige akkoord tussen de Heilige Stoel en Beijing over bisschopsbenoemingen vindt Zen een schoffering van de ondergrondse rooms-katholieke kerk in China; dat is de kerkgemeenschap die niet aan de leiband van de Communistische Partij wil lopen.
Hiërarchie omverwerpen?
In zijn op 18 oktober gepubliceerd internetartikel merkt Zen op dat de uitdrukking “synodaliteit” verschillende dingen betekent voor verschillende mensen. Wijzend op de betekenis van het Griekse woord synodos ‘gezamenlijke weg’, zegt hij dat dat historisch gezien synodes vergaderingen zijn “waarmee de hiërarchie de Kerk door de geschiedenis heen leidt”. Maar deze synode lijkt volgens zijn te zijn ontworpen “om de kerkelijke hiërarchie omver te werpen en een democratisch systeem te implementeren”.
“Het meest verrassende is dat er onder de deelnemers aan de synode 96 ‘niet-bisschoppen’ zijn (gelijk aan 26 procent van de hele groep) die stemrecht hebben,” schrijft hij. “De paus heeft de macht om elk soort adviesvergadering bijeen te roepen. De Bisschoppensynode, die door paus Paulus VI werd geïnitieerd, was echter speciaal bedoeld om de paus in staat te stellen de mening van zijn broederbisschoppen te horen. Nu de ‘niet-bisschoppen’ meestemmen, is het niet langer een bisschoppensynode”, aldus de kardinaal.
Paus verdedigt deelname van leken aan synode (02.10.2024)
‘Ongelooflijk arrogant’
In 2021 werd de Congregatie voor de Geloofsleer gevraagd of het is toegestaan paren van hetzelfde geslacht te zegenen en het antwoord was ‘nee’, wat werd bevestigd door paus Franciscus. Kort na het einde van de eerste sessie van de Synode over Synodaliteit in oktober 2023 bracht het Dicasterie voor de Geloofsleer de verklaring Fiducia Supplicans uit. Daarin staat dat geestelijken onder bepaalde omstandigheden paren van hetzelfde geslacht mogen zegenen. Zen: “De prefect van het dicasterie zei zelfs dat de verklaring duidelijk genoeg was en dat hij niet bereid was om er verder over te discussiëren. ‘Zij’ besloten over de kwestie, zonder de bisschoppen nog tijdens de synode te raadplegen. Dit is ongelooflijke arrogantie!”
“Na de publicatie van die verklaring was er grote verdeeldheid in de Kerk en grote verwarring onder de gelovigen. Dit was zeldzaam in de geschiedenis van de Kerk. De paus en de prefect van het Dicasterie voor de Geloofsleer toonden ‘begrip’ voor de situatie zonder de verklaring in te trekken. Dus, zal deze kwestie nog steeds besproken worden tijdens de bijeenkomst in 2024?”, vraagt hij zich af.
Zen beweert dat zolang deze kwestie niet wordt opgelost tijdens de synode, “de toekomst van de Kerk erg onduidelijk zal zijn, omdat sommige geestelijken en vrienden van de paus die erop staan om de kerkelijke traditie in dit opzicht te veranderen, hun plannen met alle kracht blijven doordrukken.”
“Terwijl de synode aan de gang is, hebben ze hun agenda actief gepromoot buiten de vergaderzaal. Wat zorgwekkend is, is dat zelfs het zogenaamde New Ways Ministry, dat voorstander is van transgenderisme, een paar dagen geleden heel hartelijk door de paus is ontvangen”, zei de kardinaal. Hij voegde eraan toe dat zonder individuele vragen om over te debatteren, de synodale discussie zich zal richten op de synodaliteit van de Kerk. “Ik ben bang dat dit neerkomt op een discussie over de vraag of de gelovigen meer rechten zouden moeten hebben om de verantwoordelijkheden van de ‘voorgangers’ in de hiërarchie te ‘delen’. Als degenen die pleiten voor deze verandering het niet kunnen winnen op het niveau van de hele Kerk, zullen ze dan strijden voor diversiteit onder lokale kerken?”
De kardinaal twijfelt of met de nieuwe koers het principe van katholiciteit (universaliteit) nog wel gehandhaafd kan blijven. “Moeten individuele bisschoppenconferenties een onafhankelijke autoriteit hebben over de geloofsleer? Dit is een eng vooruitzicht.”
“Als dit idee slaagt, zijn we niet langer de katholieke kerk - (de Church of England heeft het homohuwelijk erkend en haar gelovigen zijn een minderheid geworden van minder dan 20 procent van de wereldwijde Anglicaanse Kerk). Hoe kunnen we dan niet waakzaam zijn?” vroeg Zen.
Wat Zen zegt over de anglicaanse Kerk van Engeland is niet helemaal waar. Het homohuwelijk bestaat vooralsnog niet in de kerkorde, aangezien men er vasthoudt aan de gangbare traditie van het huwelijk: een liefdesverbond tussen man en vrouw. Wel bestaan er officiële kerkelijke zegeningen van homoseksuelen die een civiel huwelijk hebben gesloten.