Het “Titulus Crucis” (‘kruisopschrift’) is een reliek die bewaard wordt in de basiliek van Santa Croce in Gerusalemme. Het is een klein stukje hout, bewaard in een zilveren reliekhouder, dat oorspronkelijk deel zou hebben uitgemaakt van het opschrift INRI op het kruis waaraan Jezus stierf.

Legende

Volgens de legende zou keizerin Helena in 325 na Christus in Jeruzalem het Heilig Kruis hebben gevonden. Zij nam het mee naar Rome. Ook had zij een drietal nagels die gebruikt zouden zijn bij de kruisiging bij zich en het Kruisopschrift INRI (Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum). Deze kruisrelieken werden bewaard in de Santa Croce in Gerusalemme. Deze basiliek, een van de zeven hoofdkerken van Rome, werd gebouwd naast en ten dele in het paleis van keizerin Helena.



Herontdekking

Het kruisopschrift zou ooit volledig zijn geweest, maar werd in 1492 voorzien van het zegel van paus Lucius II (op wiens last de Santa Croce in de twaalfde eeuw was verbouwd), slechts ten dele teruggevonden in een kapel van de basiliek. Het hervonden deel werd in 1496 met de bul Admirabile Sacramentum door paus Alexander VI authentiek verklaard.

Modern onderzoek

In 1995 kregen moderne wetenschappers van paus Johannes Paulus II toestemming om het reliek te onderzoeken. Het bleek te gaan om notenhout met een totaal gewicht van 687 gram. Het hout is door wormen en andere insecten aangevreten. Paleografisch onderzoek wees uit dat het handschrift dat op de reliek te zien is uit de eerste eeuw na Christus stamt. Deze uitkomsten werden door andere onderzoekers aangevochten. Nieuwere onderzoeken, onder meer met de radiocarbonmethode, dateren het hout uit tussen de tiende en de twaalfde eeuw.

Drie regels

Op de reliek zijn drie regels te lezen. De eerste regel laat enkele Hebreeuwse leestekens zien, die door onderzoekers zijn herleid tot de Aramese woorden ‏??? ??? ? ?‎ (´Jeschu nazara m m´), waarbij de letters mm zouden staan voor malkekem zouden staan, zodat het geheel gelezen moet worden als “Jezus van Nazareth, jullie koning“. De Griekse (ΝΑΖΑΡΕΝΥΣ Β) en Latijnse (US NAZARENUS RE) opschriften, gaven minder interpretatieproblemen.