Vaticaanstad, 23 januari 2022 – Paus Franciscus heeft vanochtend voor het eerst zowel mannelijke als vrouwelijke lekengelovigen aangesteld tot lector en catechist. Dat gebeurde in een nieuwe ritus, die door Congregatie voor de Goddelijke Aanbidding en de Discipline van de Sacramenten was ontworpen. De aanstellingen vonden plaats in de Sint-Pietersbasiliek tijdens een pontificale hoogmis van de Derde Zondag door het Jaar, die tegenwoordig ook ‘Dag van het Woord Gods’ heet.
De paus zei in zijn homilie dat de nieuwe lectoren en catechisten zijn geroepen tot de dienst aan het Evangelie. Het is hun opdracht de Blijde Boodschap zodanig te verkondigen dat iedereen haar troost, vreugde en bevrijding kan ervaren.
“Laten we daarom hartstochtelijk zijn voor de Heilige Schrift, laten we ons laten doordringen van het Woord, dat Gods nieuwheid openbaart en ons ertoe brengt anderen lief te hebben zonder moe te worden. Laten we het Woord van God weer centraal stellen in het pastorale werk en in het leven van de Kerk”, preekte de paus.
Franciscus zei verder dat een geloofwaardige verkondiging de gelovigen bevrijd van een bepaalde ketterij die hij pelagianisme noemde, grofweg de opvatting dat men zijn eigen heil kan bewerken. Ook waarschuwde de paus voor bepaalde vormen van spiritualiteit die het egocentrisme juist versterkt.
“Zo zullen wij bevrijd worden van al het rigide pelagianisme, van alle verstarring, en wij zullen bevrijd worden van de illusie van spiritualiteiten die je in een orbitale baan brengen waardoor je je niet om onze broeders en zusters hoeft te bekommeren. Laten we het Woord van God weer centraal stellen in het pastorale werk en leven van de Kerk. Laten we er naar luisteren, het bidden, het in praktijk brengen.”
De nieuwe lectoren en catechisten komen uit Italië, Polen, Spanje, Zuid-Korea, Pakistan, Ghana, Brazilië en Peru. Tijdens het aanstellingsritueel overhandigde de paus hun een evangelieboek.
Vóór het Tweede Vaticaans Concilie behoorde het lectoraat tot de zogenoemde lagere wijdingen. Alleen mannen werden, door de kruinschering, lid van de geestelijkheid; daarbinnen waren er vier lagere wijdingsgraden (die van ostiarius, lector, exorcist en acoliet) en drie hogere wijdingen (subdiaconaat, diaconaat en priesterschap). Na het concilie konden vrouwen in vieringen van de eucharistie wel al als lector fungeren. Maar pas vorig jaar verhief de paus dit gebruik tot wet. Vrouwen kunnen daardoor officieel aangesteld worden tot lector. Daartoe paste Franciscus de tekst van de betreffende canon 230 §1 van de Codex van Canoniek Recht aan.
In mei 2021 herstelde de paus voor de Katholieke Kerk het dienstwerk van de geloofsoverdracht. Met het document Antiquum ministerium stelde de pontifex formeel “het lekenambt van de catechist” in. Voorheen bestond er geen officieel kader voor een gelovige die namens de Kerk geloofsonderricht geeft. Wel waren er catecheten die door een bisschop waren benoemd. Maar die benoeming werd nooit ritueel bekrachtigd.