‘Ik heb het nooit aan iemand verteld want ik schaamde me zo erg.’ Een quote uit de documentaire Belaagd waarin dertien vrouwen in alle openheid hun ervaringen delen over misplaatste grappen, handtastelijkheden, aanranding, seksuele intimidatie, verkrachting en geweld. We spreken met regisseur Nan Rosens.
Wat was de aanleiding om deze documentaire te maken?
Nan Rosens: ‘De cijfers van vrouwengeweld en aanrandingen zijn hoog. Maar liefst één op de drie vrouwen ter wereld krijgt in haar leven te maken met fysiek of seksueel geweld. Dit was altijd iets dat vrouwen maar gewoon moesten accepteren. Heel langzaam wordt dat nu steeds minder normaal gevonden. Er komt steeds meer verweer tegen. Daar zit de kans om iets in te veranderen. Dat was eigenlijk de aanleiding voor mij om deze documentaire te maken. Mijn films gaan altijd over dit soort verschuivingen in de maatschappij.'
Was het makkelijk om vrouwen te vinden die zo open hierover willen vertellen?
‘Ik was net gestart met mijn research, toen de rel rondom The Voice losbrak. Op dat moment dacht ik echt: het is klaar, niemand wil het hier nog over hebben - alles is al gezegd. Maar omdat ik mij richtte op hele gewone vrouwen in plaats van mensen in de mediawereld, zeiden ze vrijwel allemaal ja. Ze wilden er juist nu over praten. Ik vond het verrassend hoeveel vrouwen zoiets hadden van: 'genoeg is genoeg, er moet iets veranderen, dus ik doe mee'. Ik denk dat de kracht ‘m zit in dat al deze vrouwen met elkaar het verhaal vertellen. Ze staan niet alleen.’
Nan Rosens
'Als je naar de cijfers kijkt zijn het geen incidenten. Met mijn documentaire wil ik laten zien dat het echt een patroon is.'
Welke boodschap hoop je over te brengen met deze documentaire?
‘Het is niet zozeer een boodschap. Ik heb geprobeerd om alle verhalen die worden verteld niet te belichten als incidenten, maar als een patroon en een cultuur. Je leest losse berichten: ‘er is een vrouw verkracht’, of ‘meisje aangerand’. En als een vrouw vermoord wordt door haar man wordt dat meestal een ‘familiedrama’ genoemd… Al dit soort dingen worden gemeld als incidenten, maar als je naar de cijfers kijkt zie je dat het echt een patroon is. Dát wil ik laten zien met mijn documentaire.
Ik hoop dat mensen na het zien van de documentaire zichzelf vragen gaan stellen: Hoe komt het dat zoveel vrouwen worden geslagen, nageroepen, verkracht, et cetera? Kennelijk denkt een bepaalde groep dat dat mag. Vaak wordt er ook nog gezegd: ‘Ja maar ze vroeg erom. Het komt door de vrouw. Dan had ze maar niet…’ Dat moet nu echt een keer stoppen.'
Is er een bepaald verhaal uit de documentaire dat je het meest is bijgebleven?
‘Veel vrouwen hebben het over de inperking van vrijheid. Dat vind ik een belangrijke, dat herken ik zelf ook. Het gevoel van altijd op je hoede zijn, het gevoel van onveiligheid. Dat het normaal is dat je over je schouder kijkt, terwijl dat niet zo is. Jouw lichaam is geen openbaar bezit, ook al is er een deel van de samenleving die dat blijkbaar wel vindt. Alle verhalen hebben met hetzelfde te maken, dat maakt dat ze allemaal even belangrijk zijn.’
2Doc: Belaagd is te zien op vrijdag 9 december om 22:19 bij KRO-NCRV op NPO2.
