Caïro, 18 februari 2024 – Het kerkelijke geschil tussen de orthodoxe patriarchaten van Alexandrië en Moskou over Afrika heeft een nieuw dieptepunt bereikt. De voornaamste Russische missiebisschop in Afrika wordt door de Grieks-Orthodoxe Kerk van Alexandrië (Egypte) niet meer als geestelijke beschouwd.
Russische exarchie
Tijdens zijn laatste vergadering heeft de Heilige Synode van het Patriarchaat van Alexandrië de administrator van het Russisch-orthodoxe Exarchaat van Afrika, bisschop Constantijn van Tsaraysk, de erkenning van diens priesterschap ingetrokken. Het Alexandrijnse patriarchaat had iets meer dan een jaar geleden al hetzelfde bevolen voor Constantijns voorganger als exarch, metropoliet Leonid van Klin.
In de praktijk heeft deze “degradatie”echter geen gevolgen, omdat de twee patriarchaten momenteel toch geen kerkelijke gemeenschap hebben. Het besluit van de synode, die bijeenkwam in Caïro, werd afgelopen vrijdag genomen.
Oekraïne
Het Grieks-orthodoxe patriarchaat van Alexandrië, te onderscheiden van het Koptisch-orthodoxe en het Koptisch-katholieke patriarchaat, beschouwt heel Afrika als zijn eigen Byzantijns-orthodox kerkelijk grondgebied. Het staat onder toenemende druk van de Russisch-Orthodoxe Kerk. Eind 2019 zegde het Patriarchaat de eucharistische gemeenschap met patriarch Theodoros II van Alexandrië en heel Afrika op nadat die autocefalie (zelfstandigheid) van de nieuwe Orthodoxe Kerk van Oekraïne had erkend. Bovendien bestempelde het Patriarchaat Moskou de Alexandrijnse kerk als “schismatiek” en ontzegde het haar het recht om Afrikanen te bekeren tot de orthodoxie.
In december 2021 richtte de Russisch-Orthodoxe Kerk vanwege de Oekraïne kwestie haar eigen exarchaat voor Afrika op en breidt sindsdien steeds verder uit op het continent. In december 2022 schrapte Alexandrië op zijn beurt de eucharistische gemeenschap met Moskou op.
De Orthodoxe Kerk bestond vóór 2018 uit veertien autocefale kerken, die van Constantinopel, Alexandrië, Antiochië, Jeruzalem, Rusland, Servië, Bulgarije, Roemenië, Georgië, Cyprus, Griekenland, Albanië, Polen, de Tsjechische Landen en Slowakije.