Vaticaanstad, 19 maart 2022 - Paus Franciscus heeft vandaag, op het hoogfeest van Sint-Jozef, de nieuwe apostolische constitutie over de Romeinse Curie, getiteld Praedicate evangelium, afgekondigd. Deze nieuwe regeling van het pauselijke bestuursapparaat zal 5 juni 2022 (Pinksteren) van kracht worden.
De nieuwe constitutie vervangt Pastor bonus, die paus Johannes Paulus II op 28 juni 1988 afgekondigde en op 1 maart 1989 in werking trad.
Praedicate evangelium, bestaande uit 250 artikelen, is het resultaat van een langdurig proces dat begon tijdens de vergaderingen van het college van kardinalen voorafgaand aan het conclaaf van 2013. De nieuwe paus riep de Kardinalenraad in het leven, een klein gremium dat hem zou adviseren bij de hervorming van de Curie. Deze raad kwam vanaf oktober 2013 tot aan afgelopen maand geregeld in Vaticaanstad bijeen. Ook werd het wereldepiscopaat geraadpleegd bij de opstelling van de nieuwe constitutie.
De afgelopen negen jaar zijn er al tal van wijzigingen doorgevoerd, zoals de opheffing en fusies van diverse dicasteries. In Praedicate evangelium wordt benadrukt dat “de Romeinse Curie bestaat uit het Staatssecretariaat, de Dicasteries en de Bureaus, die alle juridisch gelijkwaardig zijn”.
Een van de belangrijkste ontwikkelingen in dit verband in het document is de oprichting van het Dicasterium voor Evangelisatie, een fusie van de Congregatie voor de Evangelisatie van de Volkeren (Propaganda Fide) en de Pontificale Raad voor de Nieuwe Evangelisatie. De twee hoofden van deze op te heffen departementen worden beiden pro-prefect, omdat het prefectschap van dit nieuwe departement is voorbehouden aan de paus. “Het Dicasterie voor Evangelisatie wordt rechtstreeks voorgezeten door de Romeinse Pontifex”, staat er.
Tevens wordt het Dicasterium voor de Dienst van de Liefdadigheid opgericht, vertegenwoordigd door het Bureau van Pauselijke Liefdadigheid, dat daarmee een belangrijkere rol in de Curie krijgt.
“Het Dicasterie voor de Dienst der Liefdadigheid, ook Apostolische Aalmoezenij genoemd, is een unieke uitdrukking van barmhartigheid en verricht, te beginnen met de optie voor de armen, de kwetsbaren en de gemarginaliseerden, over de hele wereld het werk van bijstand en hulp aan hen in naam van de Romeinse Pontifex, die in gevallen van bijzondere ontbering of andere noodzaak, persoonlijk de te verlenen hulp regelt.”
Een andere fusie betreft de Commissie voor de Bescherming van Minderjarigen. Die gaat deel uitmaken van het Dicasterie voor de Geloofsleer, maar blijft werken met eigen normen en zal een eigen voorzitter en secretaris houden.
In de preambule van de constitutie staan de algemene beginselen volgens welke de Curie moet functioneren. Een daarvan is de stelling dat iedere gedoopte christen een missionaire discipel is. Dat betekent onder meer dat voortaan ook lekengelovigen (mannen en vrouwen) benoemd kunnen worden in bestuursfuncties van de Romeinse Curie.
Praedicate evangelium onderstreept ook dat de Curie een instrument is dat ten dienste staat van de bisschop van Rome, ten behoeve van de universele Kerk en dus van de bisschoppen en plaatselijke Kerken.
“De Romeinse Curie plaatst zich niet tussen de paus en de bisschoppen, maar stelt zich ten dienste van beiden op een wijze die past bij de aard van ieder van hen.”
Met name de synodaliteit wordt naar voren gehaald als een gewone manier van werken voor de Romeinse Curie, een weg die al is ingeslagen en die meer en meer moet worden ontwikkeld.
Roderick Vonhögen over nieuwe constitutie
De constitutie bepaalt verder dat het mandaat van geestelijken en religieuzen die in de Romeinse Curie werkzaam zijn, vijf jaar duurt en met een tweede termijn van vijf jaar kan worden verlengd; na afloop van deze termijn keren zij terug naar hun bisdommen en gemeenschappen van herkomst.
De Romeinse Curie bestaat voortaan uit het Staatssecretariaat, zestien Dicasteries (er is geen sprake meer van Congregaties of Pontificale Raden), Organismen van Justitie, Economische Organismen, Bureaus, Advocaten, Instituten verbonden met de Heilige Stoel. Al deze organisaties zijn onderworpen aan hun eigen wetten.
Hieronder de lijst van alle departementen:
- Dicasterie voor de Evangelisatie
- Dicasterie voor de Geloofsleer
- Dicasterie voor de Dienst aan de Liefdadigheid
- Dicasterie voor de Oosterse Kerken
- Dicasterie voor de Goddelijke Eredienst en de Sacramentendiscipline
- Dicasterie van de Processen der Heiligen
- Dicasterie voor de Bisschoppen
- Dicasterie voor de Clerus
- Dicasterie voor de Instituten van Godgewijd Leven en de Sociëteiten van Apostolisch Leven
- Dicasterie voor de Leken, het Gezin en het Leven
- Dicasterie voor de Bevordering van de Eenheid der Christenen
- Dicasterie voor de Interreligieuze Dialoog
- Dicasterie voor de Cultuur en de Educatie
- Dicasterie voor de Dienst aan de Integrale Menselijke Ontwikkeling
- Dicasterie voor de Wetsteksten
- Dicasterie voor de Communicatie
- Apostolische Penitentiarie
- Hoogste Tribunaal van de Apostolische Signatuur
- Tribunaal van de Romeinse Rota
- Raad voor de Economie
- Secretariaat voor de Economie
- Administratie van het Patrimonium van de Apostolische Stoel
- Bureau van de Revisor-Generaal
- Commissie van Gereserveerde Zaken
- Comité voor de Investeringen
- Prefectuur van het Pontificaal Huis
- Bureau van de Liturgische Vieringen van de Hoogste Pontifex
- Kamerheer (Camerlengo) van de Heilige Romeinse Kerk
- Register van Advocaten van de Romeinse Curie
- Advocatencorps van de Heilige Stoel
- Vaticaans Apostolisch Archief
- Vaticaanse Bibliotheek
- Kerkfabriek van Sint-Pieter
- Pontificale Commissie voor Gewijde Archeologie
- Pontificale Academies
- Agentschap van de Heilige Stoel voor de Evaluatie en Bevordering van de Kwaliteit van de Universiteiten en Kerkelijke Faculteiten
- Autoriteit voor Financieel Toezicht en Informatie