Wereldwijd consumeren we steeds meer octopus. Ook in Nederland zie je steeds vaker de tentakels in de winkels liggen. Vaak zonder hoofd, want die zien we er liever niet bij. Ironisch, want iedere octopus tentakel is namelijk voorzien van een eigen brein en zenuwen. De Keuringsdienst stelt de hoofdvraag: leiden de tentakels hun eigen leven?
Knappe kop
De octopus vertoont net als de mens een mate van intelligentie. Zo kunnen ze gezichten herkennen, gereedschappen gebruiken, dromen en speelgedrag vertonen. Het brein van de octopus is ongelooflijk complex. Octopussen beschikken over meer dan een half miljard zenuwcellen. Dit is te vergelijken met de hersenen van een klein aapje of een hond.
De hoofdweg naar het Nederlandse vriesvak
In Nederland zijn we erg koppig, en eten we liever geen hoofden. Daarom worden octopussen eerst een kopje kleiner gemaakt voordat ze onze kant opkomen. In Mauritanië - waar veel van onze octopus vandaan komt - halen de vissers octopusvallen binnen, om vervolgens de ingewanden uit de octopus te trekken. Dan denk je dat het beest niet meer leeft, maar hier zijn de meningen over verdeeld. Aangekomen bij de visafslag vertoont de octopus nog stuiptrekkingen, en andere vormen van leven.
Zodra de octopus bij de visafslag aankomt wordt het beest ontdaan van zijn tentakels. De koppen worden ingekookt en in zakken gestopt. Vervolgens wordt het ingevroren en verscheept naar Spanje waar het als pulpo aan landen over de hele wereld verkocht wordt. Nederland, Frankrijk, Kroatië, Portugal, Japan en Australië: de 'Spaanse' octopus gaat de hele wereld over.
Negen hersenen
‘Het brein van een octopus bevindt zich niet alleen in het hoofd van het zeedier’, zegt bioloog Auke Florian Hiemstra in de uitzending van Keuringsdienst van waarde. Want in tegenstelling tot een mens, hond of andere gewervelde dieren - waar het grootste deel van het zenuwstelsel zich in de hersenen bevindt - zit bij de octopus zo’n zestig procent van het zenuwstelsel in de tentakels.
‘De hersenen van een octopus zijn dus door het hele lichaam verspreid. De tentakels van het dier kunnen elke willekeurige beweging aannemen, en veranderen zelfs van kleur,’ aldus Hiemstra.
Inktvissen-expert dr. Jennifer Mather bestudeert octopussen en soortgenoten al sinds 1978 met uitgebreide onderzoeken. Zij geeft aan dat octopussen in staat zijn om pijnlijke, moeilijke en stressvolle situaties aan te voelen en te onthouden. ‘Als je een tentakel van een octopus afsnijdt, kan deze nog steeds pijn voelen en zelfs nog een tijdje een eigen leven leiden’, aldus dr. Mather.
Keuringsdienst van waarde: Kweekzalm
Zalm is erg populair in het westen, maar wie dacht dat kweekzalm de oplossing is om overbevissing in zee tegen te gaan, komt bedrogen uit. Hoe zit dit precies en zijn we er op vooruitgegaan?
Van zeebodem tot bord
Tegen de tijd dat de voorgekookte tentakels bij jouw lokale super in de schappen liggen, leven ze niet meer. Toch adviseert de Conservative Animal Welfare Foundation om bepaalde slachtmethodes te verbieden. Denk aan het afsnijden van losse tentakels en de verkoop van levende octopussen aan 'ongetrainde, niet-deskundige personen'.
Ook al heeft de octopus Nederland in zijn greep, lijken we toch niet graag octopuskoppen te willen eten. Zijn het de hersenen of is het de smaak? We zullen het niet weten. Maar bedenk de volgende keer als je pulpo eet dat niet alleen het hoofd, maar ook de voorgekookte tentakels hun eigen leven leidde.
Keuringsdienst van waarde: Octopus
Hij heeft Nederland in zijn greep: de octopus. Vroeger alleen bij de visboer, nu zelfs in de supers te koop. Pulpo staat erop: voorgekookte tentakels inclusief zuignappen. Maar wat is er met de rest van het beest gebeurd? De Keuringsdienst stelt de hoofdvraag en zoekt naar de kop van de octopus.
