Istanbul, 2 januari 2025 – Oecumenisch patriarch Bartholomaios van Constantinopel heeft goede hoop dat er één paasdatum voor de gehele christenheid wordt vastgesteld. De viering van de 1.700ste verjaardag van het Concilie van Nicea is voor het bereiken van een overeenstemming tussen de verschillende kerken bijzonder geschikt, zei de Grieks-orthodoxe kerkleider patriarch in zijn nieuwjaarstoespraak in Istanbul.
“Het eerste oecumenische concilie, bijeengeroepen in Nicea in het jaar van onze Heer 325, legde de basis voor de eenheid van de christenen en definieerde het geloof dat we vandaag de dag nog steeds hooghouden”, zei de patriarch. Deze verjaardag brengt ook de dringende kwestie van een gemeenschappelijke viering van Pasen onder christenen onder de aandacht, “een kwestie die essentieel is voor het bevorderen van de eenheid van de christenen”.
Nicea
Bartholomaios hoopt dat de gezamenlijke viering van 1.700 jaar Nicaeanum I, die gepland staat met paus Franciscus in mei in İznik, een belangrijke impuls zal geven aan de oecumene.
De patriarch herinnerde er ook aan dat het volgend jaar december zestig jaar geleden is dat paus Paulus VI en patriarch Athenagoras de wederzijdse excommunicatie ophieven. Na hun eerste ontmoeting in 1964 hadden de paus en de oecumenische patriarch aan het einde van het Tweede Vaticaans Concilie in 1965 de nietigverklaring van de vervloekingen van 1054 afgekondigd. Het Grote Schisma bleef echter bestaan. Dat betekent dat de Katholieke Kerk en de Orthodoxe Kerk nog steeds niet in eucharistische gemeenschap verkeren.
Een gemeenschappelijke paasdatum is al jaren een zorg van paus Franciscus en patriarch Bartholomaios. Jaren geleden had de laatste het akkoord over een gemeenschappelijke paasdatum al genoemd als een belangrijk onderwerp voor de voorbereiding van de verjaardag van het eerste oecumenische concilie. Het Vaticaan reageerde positief op het initiatief en ook de Koptisch-Orthodoxe Kerk gaf haar goedkeuring. Het patriarchaat Moskou beschouwt de kwestie van de datum echter niet als urgent.
Juliaans
Paus Franciscus had de oosterse-orthodoxe en de oud-oriëntaalse kerken in 2015 al aangeboden om hun paasdatum over te nemen om de kwestie op te lossen.
De niet-katholieke oosterse kerken vieren Pasen volgens de juliaanse kalender, de westerse kerken volgens de gregoriaanse kalender. Dat resulteert meestal in een andere datum. De datum van paaszondag wordt berekend op basis van de eerste zondag na de eerste volle maan na de lente-equinox. Maar de gregoriaanse kalender hanteert daarvoor de astronomische lente-equinox, terwijl de juliaanse kalender daarvoor 21 maart hanteert, dat 13 dagen later is in de gregoriaanse tijd. Daardoor zitten er soms vijf weken tussen de twee data, zoals vorig jaar het geval was: terwijl de westerse kerken Pasen vierden op 31 maart, viel het orthodoxe Pasen pas op 5 mei.
Ongeacht een overeenkomst zal de Goede Week en Pasen in 2025 in ieder geval op dezelfde data worden gevierd, want het voornaamste feest van het christendom valt dan op dezelfde dag: 20 april gregoriaans ( = 7 april juliaans).
De meest makkelijke oplossing van de verschillende data is als de oosterse kerken eindelijk eens de gregoriaanse kalender zouden invoeren.