Kiev, 24 november 2022 - De Oekraïens-Orthodoxe Kerk, te onderscheiden van de Orthodoxe Kerk van Oekraïne, heeft gisteren drie van haar metropolieten uit hun ambt ontheven nadat ze beschuldigd waren van het maken van pro-Russische propaganda.
Het hoogste bestuursorgaan van de kerk, de Heilige Synode, rechtvaardigde de besluiten echter niet met de beschuldigingen tegen hen, maar met de slechte gezondheid van een van deze bisschoppen.
Volgens berichten in de media betreft het metropoliet Elisa (49) van Isjum en Kupjansk en metropoliet Jozef (44) van Romny en Buryn. Zij zouden in de afgelopen maanden naar Rusland zijn afgereisd. In het geval van de derde afgezette metropoliet, Ioasaf (61) van Kropywnyzkyj en Novomyrhorod, zou de Oekraïense contraspionagedienst bewijzen hebben gevonden van pro-Russische activiteiten. Ioasaf zal echter blijven werken in de metropool Kiev. Ondertussen zal het bekritiseerde hoofd van het Kievse Holenklooster, metropoliet Pavlo, zijn post behouden. Er werd eerder gespeculeerd over zijn verwijdering.
Oekraïense politici verdenken de kerk al geruime tijd van steun aan Vladimir Poetin in diens agressie tegen Oekraïne. De kerk stond onder controle van het Patriarchaat Moskou. In mei verklaarde ze zich onafhankelijk van de Russisch-Orthodoxe Kerk uit protest tegen de oorlog. Het hoofd van de Oekraïens-Orthodoxe Kerk, metropoliet Onufrij, veroordeelde de Russische invasie van Oekraïne scherp.
De Oekraïense inlichtingendienst SBU deed eergisteren een inval in het beroemde Holenklooster van Kiev en twee andere kerkelijke instellingen in het westen van Oekraïne. Daarbij werd “pro-Russische lectuur” in beslag genomen die de imperiale leer van de ‘Russische Vrede’ (Russkiy Mir) propageert. In totaal werden ongeveer 350 kerkgebouwen en 850 personen geïnspecteerd. De SBU meende er ook wapens te zullen aantreffen, maar vond er geen.
De Oekraïens-Orthodoxe Kerk heeft met de verwijdering van de drie metropolieten een een verdere stap gezet in de richting van onafhankelijkheid. Ook heeft zij besloten voortaan haar eigen sacramentele olie (myron) te wijden, een voorrecht dat alleen autocefale kerken toekomt. Voordien kwam het myron uit Moskou.
De meerderheid van de Oekraïners is orthodox. Zij behoren voornamelijk tot de Orthodoxe Kerk van Oekraïne. Dit genootschap kwam eind 2018 tot stand als een fusiekerk met aan het hoofd geen patriarch maar een metropoliet. Het Oecumenisch Patriarchaat van Constantinopel verleende haar begin 2019 autocefalie, dit tot woede van het Patriarchaat Moskou, dat claimt dat alle Oekraïense orthodoxen onder zijn gezag staat. De eucharistische gemeenschap tussen de Russisch-Orthodoxe Kerk en de Byzantijnse moederkerk werd daarop verbroken.
Er zijn binnen de Oekraïens-Orthodoxe Kerk vooralsnog weinig tot geen voorstanders van een unificatie met de Orthodoxe Kerk van Oekraïne.