Vaticaanstad (door Christian van der Heijden), 29 mei 2022 – Het is allang geen verrassing meer dat paus Franciscus de gewoonte heeft om verrassende kardinaalsbenoemingen te doen. Vandaag kondigde hij aan dat hij op 27 augustus 21 mannen zal verheffen tot het kardinalaat. En zoals in voorgaande jaren komen sommige benoemden uit landen die nooit eerder een kardinaal hebben geleverd. Ditmaal zijn dat Paraguay, Oost-Timor, Singapore en Mongolië. Hiermee raakt de kerkelijke periferie steeds beter vertegenwoordigd in het exclusieve gezelschap van kieskardinalen.
De meest opmerkelijke benoeming van vandaag is die van de Italiaanse missionaris Giorgio Marengo. Op 7 juni wordt hij 48 jaar, dat is erg jong voor een kardinaal. In 2020 werd hij bisschop gewijd en benoemd tot prefect van de apostolische prefectuur van Ulaanbaatar in Mongolië. Daarmee staat Marengo aan het hoofd van een geloofsgemeenschap van nog geen 1.400 katholieken.
Ook deze ronde ontbreken er geen bisschoppen van Italiaanse diocesen. Maar terwijl van oudsher belangrijke metropolen als Milaan, Turijn, Genua, Napels en Palermo opnieuw zijn overgeslagen, heeft Franciscus wel bisschop Oscar Cantoni van Como uitverkoren. Het bisdom Como behoort tot de kerkprovincie Milaan; de huidige metropoliet-aartsbisschop daarvan is geen kardinaal.
Franciscus zal in augustus ook een prelaat uit de Amerikaanse staat Californië de rode hoed verlenen. Echter niet de aartsbisschop van Los Angeles of die van San Francisco, maar de bisschop van San Diego. Nooit eerder heeft dat bisdom een kardinaal geleverd. De gelukkige is de 68-jarige Robert McElroy, een man naar het hart van paus Franciscus. Hij houdt zich vooral bezig met migratieproblematiek, armoede en milieu.
De paus zal het komende consistorie slechts twee Afrikanen kardinaal creëren. Dat zijn de Nigeriaan Peter Okpaleke en de Ghanees Richard Kuuia Baawobr. Ook hier heeft Franciscus niet gekozen voor de leiders van grote aartsbisdommen maar de hoofden van kleine bisdommen. Okpaleke is bisschop van Ekwulobia, dat suffragaan (ondergeschikt) is van het Nigeriaanse aartsbisdom Onitsha. Kuuia Baawobr is bisschop van Wa, suffragaan van het Ghanese aartsbisdom Tamala.
De staat Singapore telt slechts één rooms-katholiek aartsdiocees. De huidige aartsbisschop daarvan is William Goh, een etnische Chinees die in 1957 in Singapore geboren werd. Hij staat aan het hoofd van een bisdom dat thans ongeveer 154.000 gelovigen telt. Nooit eerder werd een Singaporees kardinaal.
Onder de aanstaande gepurperden zijn ook vijf geestelijken die het kardinalaat als blijk van Franciscus’ persoonlijke waardering krijgen. Zij zijn (bijna) 80 jaar of ouder; dat betekent dat zij bij het volgende conclaaf niet mee mogen doen aan de pausverkiezing. Onder hen is een Belg en wel de Vlaamse salesiaan Luc Van Looy, emeritus bisschop van Gent. Inmiddels heeft hij laten weten totaal verrast te zijn door de benoeming. Ook zei de Vlaming dat hij van tevoren niet op de hoogte was gesteld. Naar verluidt kunnen Van Looy en Bergoglio het goed met elkaar vinden.
Een andere erebenoeming betreft de Italiaanse kerkrechtsgeleerde Gianfranco Ghirlanda, die net als paus Franciscus behoort tot de jezuïetenorde. Op 5 juli wordt hij 80 jaar. Pater Ghirlanda was van 2004 tot 2010 rector van de Pontificale Gregoriana Universiteit in Rome. Hij is geen bisschop. Het is de vraag of hij dispensatie zal vragen voor de bisschopswijding die verplicht is voor aanstaande kardinalen. Sommige religieuzen deden dat, zoals de kapucijn Raniero Cantalamessa.
Momenteel telt de Rooms-Katholieke Kerk 208 kardinalen, van wie er 117 stemrecht hebben. De laatste keer dat de paus nieuwe kardinalen aanstelde was in november 2020. Na het consistorie van 27 augustus is ongeveer 63 procent van de kardinalen met kiesrecht door paus Franciscus zelf gecreëerd.