09-06-2020
Op Sacramentsdag is er in Rome vanwege de coronacrisis uiteraard geen grote stadsprocessie. Wel gaat paus Franciscus komende zondag voor in de viering van het hoogfeest van het Allerheiligste Sacrament van het Lichaam en Bloed van Christus (Corpus Domini). Voor het eerst sinds de lockdown mag daarbij een grotere groep gelovigen bij aanwezig zijn. Vijftig gelovigen zullen worden toegelaten om aan die hoogmis aan het Altaar van de Cathedra (zie foto) in de Sint-Pietersbasiliek deel te nemen.
In voorafgaande jaren vond in Rome een pauselijke sacramentsprocessie plaats tussen de kathedrale aartsbasiliek San Giovanni in Laterano en de basiliek Santa Maria Maggiore. Daarbij bevond de paus zich op een open wagen waar hij was neergeknield voor een monstrans met daarin de Hostie. Paus Franciscus week van deze traditie af door achter deze wagen aan te lopen. In 2018 verplaatste hij de processie naar de kustplaats Ostia en in 2019 naar de Romeinse stadswijk Casal Bertone.
De eigenlijke dag van het hoogfeest is de tweede donderdag na Pinksteren. Paus Franciscus verplaatste de viering ervan naar de zondag erna. In veel landen, waaronder Nederland, valt Sacramentsdag op de tweede zondag na Pinksteren.
Sacramentsdag is eigenlijk het opnieuw vieren van Witte Donderdag. Het verschil is dat op Sacramentsdag de nadruk veel meer ligt op het katholieke dogma van de Werkelijke Tegenwoordigheid van Christus in de gedaanten van brood en wijn tijdens én na de viering van de eucharistie.
De instelling van Sacramentsdag gaat terug op de visioenen van de Luikse augustines Juliana van het klooster Mont Cornillon. Vanaf 1209 had deze non mystieke ervaringen. Zij beweerde dat Christus aan haar verschenen was en haar had opgedragen zich in te spannen voor de instelling van Sacramentsdag. De bisschop van Luik geloofde haar en stelde in 1248 dit feest in zijn bisdom in. Een van de aartsdiakens van het bisdom Luik was de latere paus Urbanus IV. Hij was het die op 11 augustus 1264 middels de pauselijke bul Transiturus de hoc mundo beval dat Corpus Christi, zoals het feest werd genoemd, in de gehele Kerk gevierd moest worden. Hij droeg Thomas van Aquino op de liturgische teksten voor Corpus Christi samen te stellen. Deze dominicaner priester en theoloog schreef voor het Officie van Sacramentsdag onder meer de beroemde hymne Pange lingua en de sequentie Lauda Sion.
In Nederland zal vanaf komende zaterdagavond, aanvang van Corpus Christi, voor het eerst sinds de coronacrisis weer tijdens rooms-katholieke vieringen de communie worden uitgereikt. Daarbij gelden de volgende instructies: de bedienaren, die de handen goed hebben gereinigd, gebruiken voor de overdracht van de Hostie een schepje of pincet; tussen de bedienaar en de communicant moet zich een hoestscherm bevinden; van de kelk-communie wordt afgezien; de communicanten dienen anderhalve meter afstand van elkaar te houden; voordat ze de Hostie ontvangen moeten de handen zijn gereinigd; communie op de tong is verboden; gelovigen die de Hostie echter niet met de hand willen aanraken, kunnen op hun handen een kleine schone witte zakdoek plaatsen waarop de bedienaar dan de Hostie neerlegt.